Michelangelo Merisi da Caravaggio
Caravaggio haalde de kunstwereld ondersteboven met zijn dramatische vertrek van vroege Barok stijlen en onderwerpen. De kunstenaar werkte ten tijde van de Contrareformatie, toen de Katholieke Kerk op zoek was naar zielen te om bekeren omdat er velen waren die de nieuwe Protestantse geloven in hun harten hadden gesloten. Caravaggio's innovaties op schildergebied produceerde rocksterschilderijen die mensen wilden zien. Veel van zijn mecenassen waren kardinalen en andere leden van de machtige elite in Rome. Zij waardeerden en ondersteunden zijn verhalende vermogen, en moedigden hem aan om verder te innoveren.
Sint Johannes de Doper in de Wildernis is een hoogtepunt in het oeuvre van de kunstenaar. Carravagio's stijl brak met dat van de andere kunstenaars in zijn tijd, en beïnvloedde vele generaties na hem. Deze tobbende tienersint is pijnlijk realistisch geschilderd. Hij ziet er niet uit als een gepolijst en etherisch bedenksel, nee, hij ziet eruit als jij en ik. Hét kenmerk van Caravaggio is te zien in zijn dramatische belichting; de ogen zijn zo bezet met schaduwen dat we niet makkelijk kunnen zien waar hij naar kijkt. Omhuld door een magnifieke mantel houdt hij een houten staf vast - niet zomaar een staf, want als je goed kijkt zie je dat zijn staf een kruis vormt. Dit is een van de attributen van de heilige, maar de nadruk hierop wordt door Caravaggio afgezwakt. Let ook op de driedimensionale knie die richting ons uitstoot, zeer innovatief voor die tijd. Hij leunt zo ver naar voren dat het bijna is alsof hij uit het doek zal stappen! Caravaggio benadrukt de menselijkheid van de heilige en de roeping die hij voelt tot het sascrale; deze Johannes de Doper is nadenkend en met gebreken. Als hij een heilige is, dan hebben wij het misschien ook in ons. Heiligheid ligt echt binnen ieders bereik.
Je kunt dit schitterende schilderij (in bruikleen van het Nelson-Atkins Museum of Art in Kansas City, Missouri, VS) samen met 20 andere Caravaggio meesterwerken van over de hele wereld zien tijdens de Inside Caravaggio tentoonstelling in het Palazzo Reale te Milaan tot 28 januari 2018. Voor het eerst ligt de focus niet alleen op de prachtige schilderijen van de meester, maar ook op de technieken die hij gebruikte. Bij elk schilderij hangen radiografische scans die meer onthullen over Caravaggio's schilder- en compositieproces. Als je in de buurt van Milaan bent is dit een must-see!
- Brad