Zofia Chomętowska
Zoals sommigen van jullie weten, ligt de thuisbasis van DailyArt voornamelijk in Warschau, de hoofdstad van Polen. Op 2 october 1944 kwam er een einde aan de 63 dagen durende Opstand van Warschau, de enige grote militaire poging die is ondernomen door een Europese verzetsbeweging gedurende de Tweede Wereldoorlog. Het doel ervan was het verdrijven van de Duitse bezetters uit Warschau, maar de strijd eindigde in een tragedie. Geschat wordt dat ongeveer 16.000 leden van het Poolse verzet werden gedood en dat tussen 150.000 en 200.000 Poolse burgers omkwamen, meestal door massa-executies. Joden die door Polen waren verborgen, werden opgepakt bij razzia's en volledige ontruiming van hele stadswijken. Door de opstand in het ghetto van Warschau in 1943 en de schade die al in 1939 was geleden door de Duitse invasie in Polen, was de stad in januari 1945, toen de ontwikkelingen aan het Oostfront de Duitsers dwongen Warschau te verlaten, voor meer dan 85% veranderd in een ruïne.
Dat verklaart waarom je bij een bezoek aan Warschau het gevoel krijgt dat alles tamelijk nieuw in. De reden is dat men er aanvankelijk vanuit ging dat Warschau een verloren stad was, maar dat Polen later besloot de stad te herbouwen met behulp van het na de vernietiging overgebleven puin.
Dit is een van de beroemdste foto's van Zofia Chometowska (1902-1991), een bekende fotograaf en een beroemd gebruiker van een Leica camera, die in de jaren na 1930 aan haar carrière begon. Chometowska beschouwde de foto zelf als als een van de belangrijkste uit haar totale oeuvre. De opname, die in het voorjaar van 1945 werd gemaakt, is afkomstig uit een reeks die de terugkeer van de Varsovianen (de inwoners van Warschau) naar de verwoeste stad documenteert.
De foto legt de werkelijkheid vast van de eerste na-oorlogse maanden in het gevaarlijkste deel van de stad. Omdat de Duitsers alle bruggen hadden opgeblazen, werd het oversteken van de rivier de Wisla een van de moeilijkste opgaven in het dagelijks leven. Duizenden mensen ondernamen de reis tussen het verwoeste stadscentrum, waar het puin stukje bij beetje werd opgeruimd, en het minder getroffen stadsdeel Praga, waar een geïmproviseerd bestaan mogelijk was. Een noodbrug en vervoer per boot maakten de verbinding tussen de linker en de rechter oever van de rivier mogelijk.
We tonen de foto van vandaag met dank aan het Museum van Warschau. Hier kun je enige verslagen van de Opstand van Warschau in kleur bekijken.
PS Oorlogen zijn altijd een tragedie. Ook kunstenaars worden erdoor geraakt. Hier kun je het een en ander lezen over de naweeën van de Eerste Wereldoorlog in de kunst.