Zofia Chomętowska
Zoals sommigen van jullie weten, is DailyArt voornamelijk gevestigd in Warschau, de hoofdstad van Polen. Op 2 oktober 1944 kwam er een einde aan de 63 dagen durende Opstand van Warschau, de enige grote militaire poging die is ondernomen door een Europese verzetsbeweging gedurende de Tweede Wereldoorlog. Het doel ervan was het verdrijven van de Duitse bezetters uit Warschau, maar de strijd eindigde in een tragedie. Geschat wordt dat ongeveer 16.000 leden van het Poolse verzet werden gedood en dat tussen 150.000 en 200.000 Poolse burgers omkwamen, meestal door massa-executies. Joden die bij Poolse burgers waren ondergedoken, werden opgepakt bij razzia's en volledige ontruimingen van stadswijken. De eerdere verwoesting tijdens de invasie van Polen in 1939 en de opstand in het getto van Warschau in 1943, zorgde ervoor dat in januari 1945 meer dan 85% van de stad was verwoest. Dit was een gevolg van gebeurtenissen aan het oostfront van Polen, doordat de Duitsers werden gedwongen de stad te verlaten.
Dat verklaart waarom je bij een bezoek aan Warschau het gevoel krijgt dat de stad relatief nieuw aanvoelt. De reden is dat men er aanvankelijk vanuit ging dat Warschau een verloren stad was. Polen besloot later toch de stad te herbouwen, met deels het overgebleven puin van de verwoesting.
Het kunstwerk van vandaag is een foto van een van de beroemdste foto's van Zofia Chometowska (1902-1991). Een bekende fotograaf en een actief gebruiker van een Leica camera, die in het jaar 1930 aan haar carrière begon. Chometowska beschouwde deze gemaakte foto als een van de belangrijkste uit al haar gemaakte werken. De opname, die in het voorjaar van 1945 werd gemaakt, is afkomstig uit een reeks die de terugkeer van de Varsovianen (de inwoners van Warschau) naar de verwoeste stad documenteert.
De foto legt de werkelijkheid vast van de eerste na-oorlogse maanden in het gevaarlijkste deel van de stad. Omdat de Duitsers alle bruggen hadden opgeblazen, werd het dagelijks oversteken van de rivier de Wisla een van de moeilijkste opgaven. Duizenden mensen ondernamen de reis tussen het verwoeste stadscentrum, waar het puin stukje bij beetje werd opgeruimd, en het minder getroffen stadsdeel Praga, waar een geïmproviseerd bestaan mogelijk was. Een noodbrug en vervoer per boot maakten de verbinding tussen de linker en de rechter oever van de rivier mogelijk.
We tonen de foto van vandaag met dank aan het Museum van Warschau. Hier kun je enige verslagen van de Opstand van Warschau in kleur bekijken.
PS Oorlogen zijn altijd een tragedie. Ook kunstenaars worden erdoor geraakt. Hier kun je het een en ander lezen over de naweeën van de Eerste Wereldoorlog in de kunst.