Kuszenie św. Antoniego by Joos van Craesbeeck - ok. 1650 - 116 x 78 cm Kuszenie św. Antoniego by Joos van Craesbeeck - ok. 1650 - 116 x 78 cm

Kuszenie św. Antoniego

olej na płótnie • 116 x 78 cm
  • Joos van Craesbeeck - c. 1605/06 - c. 1660 Joos van Craesbeeck ok. 1650

Po podziale Holandii na kalwińską północ i katolickie południe, flamandzcy artyści ponownie zainteresowali się starymi motywami religijnymi i odświeżyli katolicką tradycję. A obraz Craesbeecka jest tego doskonałym przykładem. Pustelnik Antoni odizolował się na dalekim wybrzeżu ale nawet tam pokusy dopadają pobożnych. Światło rozjaśnia ciemność i wydobywa przerażające sceny. Antoni siedzi przed swoim schronieniem, ściskając Pismo dla ochrony. Morze wyrzuca na brzeg zgraję złych duchów, które mu się narzucają, najbliższy z nich pod postacią lubieżnej kobiety. Jednak scena jest zdominowana przez olbrzymią głowę mężczyzny, z której wydobywają się niezliczone diabły, jakby grzeszne myśli przybrały fizyczną postać, podczas gdy sam mężczyzna patrzy z przerażeniem na produkty własnego umysłu. W jego czole - gdzie zieje otwarta rana - zagnieździły się diabelskie istoty: malarz, luneta i ptasie gniazdo, pozostawiają widza z pytaniem o ich tajemnicze znaczenie. Craesbeeck pragnie ostrzec ludzkość i podąża w tym celu za popularną średniowieczną tradycją: makabryczny motyw głowy, wskazuje na wpływy "diablerii" Hieronima Boscha, Pietera Brueghla i ich naśladowców.

Craesbeeck był uczniem Adriaen Brouwer i współczesnym David Teniers. Nawet ignorując ten bardzo niezwykły temat, obraz z kolekcji w Karlsruhe, jest niewątpliwie pracą Craesbeecka, jeśli chodzi o styl, kolory i oświetlenie. Przerażające!