Geograf

Przez cztery następne niedziele będziemy pokazywać arcydzieła z fantastycznej kolekcji Städel Museum. Miłego oglądania!

"[…] umiejętnie i mistrzowsko wykonany"
Fragment opisu obrazu w katalogu kolekcji Jana Dansera Nymana, która została wystawiona na aukcji w Amsterdamie w 1797 r.

W XVIII wieku znaczenie nauki gwałtownie wzrosło, szczególnie w Holandii. Ewidentnie można to dziś dostrzec w tym, że naukowcy i uczeni stali się częstym motywem sztuki. Obraz, o którym dziś piszemy, jest tego przykładem. Jan Vermeer, słynny fijnschilder (świetny malarz) z Delft o nielicznym dorobku artystycznym (nieco ponad 30 namalowanych obrazów), przedstawił na nim geografa podczas pracy. Pochylony nad stołem, otoczony naukowymi przyrządami geograf jest sam i raczej nie spodziewa się gości. Na podłodze leżą papiery. Szlafrok czy podomka, którą ma na sobie, świadczy o tym, że praca całkowicie go pochłonęła. W scenie nie ma żadnego ruchu. Nawet prawa ręka geografa zatrzymana jest w pół drogi. Wszystko, co dzieje się w obrazie, dzieje się w umyśle geografa, który dosłownie skąpany jest w świetle odkrycia. Atmosfera obrazu jest gęsta, a ważność chwili niemal namacalna. Pochylony nad papierami, z kompasem w ręku, geograf unosi wzrok ku światłu wpadającemu przez okno, tak, jakby właśnie w tym momencie znalazł rozwiązanie tego, nad czym pracował od dłuższego czasu. Nad czym? To tajemnica, którą obraz zachowuje dla siebie.