Król Midas

Andrea Vaccaro był włoskim malarzem barokowym. W połowie XVII wieku był odnoszącym największe sukcesy malarzem w Neapolu, znajdującym się wtedy pod władaniem Hiszpanii. Bardzo ceniony w swoim czasie Vaccaro i jego warsztat stworzyli liczne prace o tematyce religijnej, tak dla lokalnych, jak i hiszpańskich klientów.

Obraz przedstawia Króla Midasa o złotym dotyku, w chwili proszenia o tę moc albo już po tym, kiedy Dionizos zgodził się odebrać ją przerażonemu królowi. Jak można dostrzec, Midas ma tutaj ośle uszy, które są wynikiem spotkania z innym potężnym bóstwem. Pasterski bóg o imieniu Pan był wynalazcą syrinksu (fletni pana), instrumentu, który stał się sławny w USA dzięki nieustannym kpinom Johnny'ego Carsona skierowanym do Gheorghe Zamfira (rumuńskiego muzyka grającego właśnie na fletni pana). Dopiero amerykański reżyser Quentin Tarantino i raper RZA byli wystarczająco cool, by nadać nowe brzmienie muzyce Zamfira w Kill Billu!

Wróćmy jednak do obrazu. Pan przechwalał się, że jego muzyka jest lepsza niż ta wygrywana przez Apolla na lirze. Wyzwał on boga na muzyczny pojedynek. To właśnie Midas jako sędzia zdecydował, że Pan jest lepszym muzykiem, za co rozgniewany Apollo ukarał go oślimi uszami. Zawstydzony nowym wyglądem Midas ukrył się w swoim pałacu i od tego czasu zawsze nosił turban. Jedyną osobą znającą jego sekret był fryzjer. 

Początkowo Vaccaro był pod wpływem twórczości Caravaggia, szczególnie używanego przez niego efektu chiaroscuro i naturalistycznego oddania postaci. Od 1630 roku inspirował się także pracami takich artystów, jak Guido Reni, Anthony van Dyck i Pietro Novelli. Tenebryzm Voccara stał się bardziej rozświetlony, mniej ostry, inspirowany spokojniejszymi źródłami, jak na przykład dziełami Pietra da Cortony. Tenebryzm, słowo pochodzące z języka włoskiego oznaczające mroczny lub tajemniczy, jest wyraźnym przykładem chiaroscuro, często wyglądającym jak renesansowy efekt reflektora. Jaśniejsze punkty na twarzy postaci dają zaskakujący efekt, który sprawia, że ciemniejsze miejsca obrazu stają się bardziej interesujące. Dzieło prawdopodobnie jest jednym z późniejszych dokonań Vaccara, ale nie można jednoznacznie określić daty jego powstania poza stwierdzeniem, że nastąpiło to przed śmiercią artysty w 1670 roku. 

- Clinton Pittman

P.S. Twórczość Caravaggia wpłynęła na wielu malarzy. Tutaj możesz poczytać o caravaggionistach. Byli fanami, epigonami czy mistrzami?