Wieża Babel

Legendarna wieża Babel, masywna, przypominająca piramidę, okrągła konstrukcja, góruje nad pustym, wielokolorowym krajobrazem, składającym się z kilku różnych regionów. W swej skomplikowanej, wielowarstwowej konstrukcji, budowla przypomina słynną Wieżę Babel autorstwa Pietera Bruegela Starszego, bez której stworzenie tego modelu byłoby niemożliwe. Wszystkie piętra wieży są już zamieszkane i połączone niezliczonymi klatkami schodowymi, co wzmacnia wrażenie, że wewnątrz murów toczy się pełnia zróżnicowanego miejskiego życia. W ciemniejszym dalszym planie, pod parasolem i wraz z całą świtą, stoi legendarny król Nimrod, budowniczy wieży. Nadzoruje robotników, pracujących nad ukończeniem budowli. Grupa kamieniarzy na pierwszym planie po prawej wyróżnia się dziwnie nieproporcjonalnymi i antycznymi kształtami ciała w porównaniu z otaczającymi ich postaciami, które ujawniają wpływy malarstwa weneckiego.

Przedstawienia wieży Babel były jednym z najpopularniejszych i najbardziej pożądanych motywów w malarstwie pejzażowym na północ od Alp u zarania XVII wieku. Biblijna historia o budowie wieży (Rdz 11, 1-9) ma wymiar egzystencjalny, ponieważ konstrukcja „której wierzchołek będzie sięgał nieba” stała się symbolem porażki ludzkości w próbie dorównania Bogu. Jednakże tu nacisk został położony nie na zniszczenie wieży czy rozproszenie ludzkości, lecz na wspólny wysiłek kończenia konstrukcji, która przerośnie wszelkie ludzkie miary i będzie niczym Bóg. Formalna aluzja do rzymskiego Koloseum była bardzo czytelna dla współczesnych Valckenborchowi. Najwyraźniej zostało to również uznane za atak na papiestwo rzymskie, zdegenerowane niczym Babilon, a przez to w pełni zasługujące na słuszną karę bożą.

Dzisiejszy obraz prezentujemy dzięki Staatliche Kunstsammlungen w Dreźnie :)

P.S. Tu znajdziecie najpiękniejsze wieże Babel w sztuce!