Y

Tego dnia w 2005 roku Zdzisław Beksiński, polski malarz specjalizujący się w dystopijnym surrealizmie, został znaleziony martwy w swoim mieszkaniu w Warszawie. Na jego ciele odkryto 17 ran kłutych, z czego 2 określono jako śmiertelne. Ostatni obraz tego artysty nosi tytuł Y i został ukończony w dniu jego śmierci. To świadectwo odchodzenia Beksińskiego od fantastycznego, wizjonerskiego i bardzo szczegółowego stylu, jakim posługiwał się w latach 70. i 80., i stopniowego przesuwania uwagi w stronę eksperymentu z formą. Jego obrazy powstałe w ciągu ostatnich 20 lat to najczęściej wariacje na proste tematy, takie jak ciało, głowa czy architektura. Beksiński stopniowo przechodził ku coraz większej abstrakcji, dążąc do syntezy wizerunku i nastroju, daleko różnych od jego silnie kontrastowych kompozycji kolorystycznych.

Ten obraz wieńczy okres dojrzałego eksperymentu artystycznego. Przedstawia prostą, ascetyczną, nieokreśloną kompozycję przywołującą na myśl cały zastęp skojarzeń. Sam autor opisał widoczny na płótnie kształt jako: „arkusz blachy, ale nie arkusz blachy”. I rzeczywiście, obraz przedstawia niszczejący, zanikający, geometryczny kształt przypominający arkusz blachy, pochłaniany przez korozję, naznaczony dziurami i trawiony nieustannym zniszczeniem. Zagięcia ciągnące się przez powierzchnię tajemniczego kształtu układają się w kształt krzyża, a całość kojarzy się z upływającym czasem i przemijaniem. Krzyż to motyw przewijający się w twórczości Beksińskiego od początku do samego końca, przy czym nawet sam artysta nie był w stanie wyjaśnić tej nawracającej obecności.

Wszystkie prace Zdzisława Beksińskiego, również te całkowicie abstrakcyjne, zawierają ukryte antropomorficzne znaczenie, metaforycznie nawiązujące do podstawowych problemów ludzkich i egzystencjalnych, takich jak samotność, kruchość życia, lęk przed śmiercią i nicością.

Dzisiejsze dzieło prezentujemy dzięki Muzeum Historycznemu w Sanoku. 

P.S. Tu możecie przeczytać o surrealizmie i śmierci w życiu oraz twórczości Beksińskiego!

P.P.S. Tu możecie znaleźć nasze artystyczne kalendarze na 2022 rok ze zniżką 40% - nie przegapcie okazji!