Ο εφιάλτης by Henry Fuseli - 1781 - 101,6 x 127 εκ. Ο εφιάλτης by Henry Fuseli - 1781 - 101,6 x 127 εκ.

Ο εφιάλτης

λάδι σε καμβά • 101,6 x 127 εκ.
  • Henry Fuseli - February 7, 1741 - April 17, 1825 Henry Fuseli 1781

Αυτή η εικόνα έχει αναλυθεί με πολλούς τρόπους που αφορούν την έναρξη του γοτθικού κινήματος τέχνης, αλλά και στη σημασία του σε ό,τι αφορά τη ζωή και τη σχέση, με τους Γκόντγουιν, συμπεριλαμβανομένης και της Μαίρυ Σελλεϋ. Όταν αυτός ο πίνακας εκτέθηκε πρώτη φορά, η ζωγραφική ήταν εμψυχωτικά-ηρωικά ιστορικά θέματα, παραστατικά τοπία, κολακευτικά πορτρέτα αριστοκρατών (με άλλα λόγια, ειδυλλιακή). Αλλά ο πίνακας του Φίσλι υπονόησε μυστήριες δυνάμεις που δεν μπορούμε ούτε να κατανοήσουμε ούτε να ελέγξουμε. Οι ερμηνίες του Εφιάλτη διαφέρουν πολύ μεταξύ τους. Ο καμβάς φαίνεται να αναπαριστά ταυτόχρονα μία γυναίκα που ονειρεύεται και το περιεχόμενο του εφιάλτη της. Ο δαίμονας και το κεφάλι του αλόγου αναφέρονται σε τότε σύγχρονα πιστευω και μύθους για εφιάλτες, αλλά αποδίδονται ειδικότερες ερμηνίες από κάποιους θεωρητικούς. Οι σύγχρονοι κριτικοί ξαφνιάστηκαν με την φανερή σεξουαλικότητα του πίνακα, που έχουν ερμηνευτεί από μερικούς ακαδημαϊκους σαν τις πολυαναμενόμενες φροϋδικές ιδέες για το υποσυνείδητο. Για τους σύγχρονους θεατές, Ο εφιάλτης επικαλεί τη σχέση του δαίμονα και της φοράδας (στο αρχικό κείμενο γίνεται αναφορά για «mare», δηλαδή για φοράδα και τους εφιάλτες, «nightmare») με τους εφιάλτες. Το έργο πιθανώς να εμπνεύστηκε από την υπνοβασία του Φίσλι και των συγχρόνων του, που έβρισκαν αυτές τις εμπειρίες να σχετίζονται με τους θρύλους, όπως στα γερμανικά παραμύθια, όπου δαίμονες και μάγισσες καταλάμβαναν ανθρώπους που κοιμόντουσαν μόνοι τους. Σε αυτές τις ιστορίες, τους άντρες τους επισκέπτονταν φοράδες ή γριές μάγισσες (hags), από όπου ξεκίνησαν οι εκφράσεις «hag-riding» και «mare-riding», και τις γυναίκες πίστευαν πως τις επισκέπτοταν ο διάβολος και έκανε σεξ μαζί τους. Η ετυμολογία της λέξης «nihgtmare» δεν έχει σχέση με άλογα. Αντιθέτως η λέξη προέρχεται από τη λέξη «mara» μία σκανδιναβική μυθολογική έννοια που αναφέρεται σε ένα πνεύμα που στέλνεται για να βασανίσει ή πνίξει τους ανθρώπους που κοιμούνται. Η αρχική συμασία της λέξης  «nihgtmare», συμπεριλάμβανε την εμπειρία του κοιμόμενου με ένα βάρος στο στήθος σε συνδιασμό με υπνική παράλυση, δύσπνοια και ένα αίσθημα τρόμου. Ο πίνακας συμπεριλαμβάνει μία πληθώρα εικόνων που σχετίζονται με αυτές τις ιδέες, αναπαριστώντας το κεφάλι μίας φοράδας και του δαίμονα σκυμμένου πάνω από τη γυναίκα.