Φρανθίσκο Γκόγια
Ο σημερινός πίνακας τιμά τη μνήμη μιας ζοφερής στιγμής της ισπανικής ιστορίας, που συνέβη ακριβώς σαν σήμερα το 1808. Μέχρι σήμερα ο πίνακας υπήρξε μια από τις αντιπολεμικές καλλιτεχνικές εκδηλώσεις. Ενέπνευσε πολλούς άλλους σπουδαίους πίνακες, συμπεριλαμβανομένης μιας σειράς του Εντουάρ Μανέ καθώς και τη Σφαγή στην Κορέα και την Γκερνίκα του Πάμπλο Πικάσο.
Στις 3 Μαΐου 5.000 Μαδριλένιοι εκτελέστηκαν, επειδή εξεγέρθηκαν ενάντια στην εισβολή του γαλλικού στρατού του Ναπολέοντα. Ο ζωγράφος αποτυπώνει το φόβο και την αντίδραση στα ορθάνοιχτα λευκά μάτια των πατριωτών, που είναι ακόμα ζωντανοί, κάποιοι καλύπτοντας τα μάτια και τα πρόσωπά τους με τα χέρια τους. Άφθονο αίμα ρέει από τους νεκρούς, που κείτονται στιβαγμένοι τριγύρω στο έδαφος, καθώς το εκτελεστικό απόσπασμα από καλά εξοπλισμένους επαγγελματίες στρατιώτες κινείται μαζικά (ο θεατής βλέπει μόνο τις πλάτες τους) πυροβολώντας από τρομακτικά κοντινή απόσταση τους άοπλους, φτωχοντυμένους χωρικούς. Ένα δυνατό φως από ένα μόνο φανάρι φωτίζει το πρόσωπο και το σώμα ενός καταδικασμένου άνδρα με λευκό πουκάμισο, πεσμένου στα γόνατα με μάτια διάπλατα ανοιχτά, που γέρνει μπροστά με τα χέρια απλωμένα σαν τον Χριστό, τη στιγμή που τον πυροβολούν. Τα ανίσχυρα, αθώα θύματα που θρηνούν, καθώς είναι τα επόμενα που θα θυσιαστούν, βρίσκονται παγιδευμένα σε έναν χέρσο λόφο, πίσω από τον οποίο ορθώνεται το περίγραμμα των κτιρίων της πόλης, που μόλις και αχνοφαίνονται, μεταξύ αυτών και μια εκκλησία. Το πιο σημαντικό εδώ είναι ότι αυτοί οι άνθρωποι είναι ανώνυμοι ήρωες. Είναι η πρώτη απεικόνιση αυτού του είδους στην ιστορία της μοντέρνας τέχνης.