Joos van Craesbeeck
Μετά τη διαίρεση της Ολλανδίας στο βορρά των Καλβινιστών και τον καθολικό νότο, οι Φλαμανδοί καλλιτέχνες επανεξέτασαν και αναζωογόνησαν παλιά θρησκευτικά μοτίβα για να αναβιώσουν την Καθολική παράδοση. Και ο πίνακας του Κρέσμπεϊκ (Joos van Craesbeeck) αποτελεί είναι εξαίρετο παράδειγμα αυτού. Ο ερημίτης Αντώνιος έχει αποσυρθεί σε μία απομακρυσμένη ακτή, αλλά ακόμα και εδώ ο πειρασμός αναζητά τους ευσεβείς. Ένα έντονο φως φωτίζει το σκοτεινό χώρο και τα τρομακτικά γεγονότα που συμβαίνουν εκεί. Ο Αντώνιος απεικονίζεται καθισμένος μπροστά από το καταφύγιό του κρατώντας τις Γραφές για να του δώσουν δύναμη. Η θάλασσα ξεβράζει ένα σμήνος από κακά πνεύματα που τον πιέζουν, με το πλησιέστερο να είναι μια λαμπερή γυναίκα. Στη σκηνή κυριαρχεί, ωστόσο, το γιγάντιο κεφάλι ενός άνδρα από το οποίο ξεπηδούν αναρίθμητοι διάβολοι, καθώς οι κακές σκέψεις παίρνουν μορφή – ενώ ο άνδρας κοιτάζει με τρόμο τα προϊόντα του μυαλού του. Στο μέτωπό του – ένα ξεφλουδισμένο άνοιγμα – διαβολικά όντα έχουν συσσωρευτεί: ανάμεσά τους ένας ζωγράφος, ένα ζευγάρι γυαλιά και μια φωλιά πουλιού, αφήνοντας τον θεατή να αναρωτιέται για το αινιγματικό τους νόημα. Ο Κρέσμπεϊκ θέλει να προειδοποιήσει τους συνανθρώπους του και κάνοντας το αυτό ακολουθεί μία δημοφιλή μεσαιωνική παράδοση: όπως δείχνει το μοτίβο του μακάβριου κεφαλιού, δέχθηκε επιρροές από τις diableries (διαβολικές απεικονίσεις) του Ιερώνυμου Μπος (Hieronymus Bosch), του Πίτερ Μπρίγκελ (Pieter Brueghel) και των ακολούθων τους.
Ο Κρέσμπεϊκ ήταν μαθητής του Άντριεν Μπράουβερ (Adriaen Brouwer) και σύγχρονος του Ντάβιντ Τένιερς (David Teniers). Ακόμα και αν κάποιος παρέβλεπε αυτό το ιδιαίτερα ασυνήθιστο θέμα, ο πίνακας στη συλλογή της Καρλσρούης αποτελεί ένα αλάνθαστο έργο του Κρέσμπεϊκ, καθαρά σε όρους στυλ, στα χρώματα και στο χειρισμό του φωτός. Τρομακτικό!