Καραβάτζιο
Ο Καραβατζιο έφερε τα πάνω κάτω τον κόσμο της τέχνης με αυτή την δραματική αναχώρηση από την τεχνοτροπία και το περιχόμενο του πρώιμου Μπαρόκ. Ο καλλιτέχνης εργάστηκε την περίοδο της Αντιμεταρρύθμισης, όταν η Καθολική Εκκλησία έψαχνε να επανακτήσει μέλη που είχαν ασπαστεί τις νέες Προτεσταντικές θρησκείες. Οι καινοτομίες του Καραβάτζιο παρήγαγαν εξαιρετικά αγαπητούς και δημοφιλείς πίνακες που ο κόσμος ήθελε να βλέπει. Πολλοί από του πάτρωνές του ήταν Καρδινάλιοι και λοιποί άνθρωποι της ελίτ της εξουσίας στη Ρώμη. Εκτιμούσαν και υποστήριζαν τις αφηγηματικές του ικανότητες και τον ενθάρρυναν να προχωρήσει με τις καινοτομίες του.
Ο Άγιος Ιωάννης Βαπτιστής στην ερημιά είναι αποκορύφωμα της παραγωγής του καλλιτέχνη. Το στιλ του Καραβάτζιο απομακρύνθηκε από τους άλλους καλλιτέχνες και επηρέασε γενιές επόμενων καλλιτεχνών. Κοίτα για παράδειγμα τον μελαγχολικό αυτόν έφηβο άγιο, ζωγραφισμένο με έναν επίπονο ρεαλισμό. Δεν φαίνεται να είναι μία στιλπνή, αιθέρια, επινοημένη ύπαρξη με φωτοστέφανο· είναι σαν εσένα και εμένα. Η δραματική χρήση του φωτός είναι το σήμα κατατεθέν του Καραβάτζιο· τα μάτια είναι τόσο βαθιά σκιασμένα που δεν μπορείς με ευκολία να διακρίνεις κατά πού πέφτει το βλέμμα του. Η πλούσια κόκκινη κάπα τον τυλίγει, και κρατά μία ξύλινη ράβδο -μα περίμενε, δεν είναι απλά μία ράβδος· αν κοιτάξεις πο προσεκτικά μπορείς να δεις το μικρό κομμάτι ξύλου που ωθείται μέσα και έξω από τον πίνακα μετατρέποντας την ράβδο σε Σταυρό (ένα σύνηθες χαρακτηριστικό του Αγίου, αν και δεν δίνεται τόση έμφαση σε αυτό από τους καλλιτέχνες). Κοίτα το τρισδιάστατο γόνατο που επίσης ωθείται προς τα έξω, προς τα εμάς, κάτι το οποίο αποτελούσε καινοτομία για την εποχή. Η φιγούρα βρίσκεται τόσο μπροστά, ώστε, έαν επρόκειτο να σηκωθεί όρθιος, θα έπρεπε να φύγει εκτός πίνακα! Ο Καραβάτζιο δίνει έμφαση στην ανθρώπινη υπόσταση του Αγίου και στο κάλεσμά του προς την αγιότητα· αυτός ο Ιωάννης Βαπτιστής στοχάζεται και έχει ελαττώματα. Αν αυτός είναι ένας άγιος, τότε ίσως όλοι έχουμε αυτή τη δυνατότητα μέσα μας. Η Αγιότητα βρίσκεται πραγματικά εντός της αντίληψης όλων.
Μπορείς να δεις τον θεσπέσιο αυτόν πίνακα (σε δάνειο από το Μουσείο Τέχνης Νέλσον-Άτκινς στο Κάνσας Σίτι, Μιζούρι, ΗΠΑ) μαζί με άλλα 20 αριστουργήματα του Καραβάτζιο από όλο τον κόσμο, ως μέρος της έκθεσης «Inside Caravaggio» στο Palazzo Reale στο Μιλάνο, μέχρι τις 28 Ιανουαρίου 2018. Για πρώτη φορά η έκθεση δεν επικεντρώνεται μόνο στους λαμπρούς πίνακες καθεαυτούς, αλλά και στις τεχνικές που χρησιμοποίησε ο καλλιτέχνης. Κάθε πίνακας συνοδεύεται από ραδιογραφικές εικόνες που εκθέτουν περισσότερα στοιχεία από κάθε πίνακα του Καραβάτζιο, καθώς επίσης και τη συνθετική τους διαδικασία. Αν βρίσκεσαι κοντά στο Μιλάνο, είναι μία εμπειρία που δεν πρέπει να χάσεις!
- Brad