Βασιλιάς Μίδας

Ο Αντρέα Βακκάρο ήταν Ιταλός ζωγράφος της περιόδου του Μπαρόκ. Στα μέσα του 17ου αιώνα, ο Βακκάρο ήταν ένας από τους πιο επιτυχημέους ζωγράφος στη Νάπολη, η οποία βρισκόταν τότε υπό ισπανική κατοχή. Πολύ επιτυχημένος και αναγνωρισμένος όσο ζούσε, o Βακκάρο και το εργαστήριό του δημιουργούσαν πολλά θρησκευτικά έργα για ντόπιους και Ισπανούς πάτρωνες.

Αυτός είναι ο Βασιλιάς Μίδας με το χρυσό άγγιγμα, αλλά πιθανά εδώ είναι είτε προτού ο Μίδας ζητήσει καν αυτή την δύναμη, είτε αφότου ο Διόνυσος την αφαίρεσε από τον τρομοκρατημένο βασιλιά. Όπως βλέπεις, ο Μίδας εδώ έχει γαϊδουρινά αυτιά, το αποτέλεσμα της συνάντησης του με μία άλλη ισχυρή θεότητα. Ο ποιμενικός θεός Παν ήταν ο εφευρέτης της σύριγγας (αυλός), η οποία έγινε διάσημη στις ΗΠΑ εξαιτίας του Τζόνι Κάρσον και της διαρκούς κοροϊδίας του προς τον Γκέοργκε Ζαμφίρ (Ρουμάνος αυλιστής). Μόνο ο Αμερικανός σκηνοθέτης Κουέντιν Ταραντίνο και ο Αμερικανος ράπερ RZA ήταν αρκετά κουλ για να κάνουν την μουσική του Ζαμφίρ μοντέρνα τάση στην ταινία Kill Bill Vol.1!

Αλλά ας επιστρέψουμε στον πίνακα. Ο Παν καυχιόταν πως η μουσική του ήταν καλύτερη από αυτή του θεού Απόλλωνα, ο οποίος έπαιζε λύρα, κι έτσι ο Παν προκάλεσε τον Απόλλωνα σε έναν μουσικό διαγωνισμό. Όταν ο Μίδας έκρινε τον Πάνα ως τον καλύτερο μουσικό, ο εξοργισμένος Απόλλων έδωσε στον βασιλιά αυτιά γαϊδάρου. Ντροπιασμένος -όπως καταλαβαίνουμε- από τα νέα του χαρακτηριστικά, ο Μίδας κρύφτηκε στο παλάτι του και από τότε φόραγε πάντα ένα τουρμπάνι, ώστε μόνο ο κουρέας του να ξέρει την αλήθεια.

Ο Βακκάρο αρχικά είχε επηρεαστεί από τον Καραβάτζιο, ιδιαίτερα από το πως χρησιμοποιούσε το κιαροσκούρο αλλά και από την νατουραλιστική απόδοση των μορφών του. Από το 1630 και μετά, αντλούσε επίσης έμπνευση από έργα καλλιτεχνών όπως ο Γκουίντο Ρένι, Ο Άντονι βαν Ντάικ, και ο Πιέτρο Νοβέλι. Ο τενεμπρισμός του έγινε φωτεινότερος και λιγότερο σκληρός, επηρεασμένος από πηγές πιο ήπιων τόνων, όπως ο Πιέτρο ντα Κορτόνα. Ο τενεμπρισμός -ιταλικά για το σκοτεινό και μυστηριώδες-  είναι ένα σαφέστερα ορισμένο κιαροσκούρο, που συχνά φαίνεται σαν το αναγεννησιακό εφέ προβολέα. Το έντονο φως στα τονισμένα χαρακτηριστικά του αντικειμένου έχει το απροσδόκητο αποτέλεσμα να κάνει τις σκούρες περιοχές του έργου πιο ενδιαφέρουσες. Το έργο αυτό πιθανά είναι ένα από τα ύστερα του Βακκάρο και δεν υπάρχει άλλος τρόπος να χρονολογήσουμε τον πίνακα με βεβαιότητα, πέρα από το να πούμε ότι δημιουργήθηκε πριν το 1670, το έτος θανάτου του καλλιτέχνη. 

- Clinton Pittman

ΥΓ. Πολλοί καλλιτέχνες επηρεάστηκαν από τον Καραβάτζο. Διάβασε εδώ για τους Καραβατζιστές. Ήταν οπαδοί, συνεχιστές, ή ειδήμονες;