Gela Seksztajn
Η Εξέγερση του Γκέτο της Βαρσοβίας ξεκίνησε στις 19 Απριλίου του 1943 στη Βαρσοβία, στην Πολωνία. Ήταν μία ενέργεια αντίστασης των Εβραίων στη γερμανοκρατούμενη Πολωνία κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου ενάντια στην προσπάθεια της ναζιστικής Γερμανίας να μεταφέρει τον πληθυσμό που είχε απομείνει στο γκέτο στα στρατόπεδα εξόντωσης Μαϊντάνεκ και Τρεμπλίνκα. Η εξέγερση ξεκίνησε όταν το γκέτο αρνήθηκε να παραδοθεί στον διοικητή της αστυνομίας Μπριγκάντεφυρερ Γιούργκεν Στρόοπ, ο οποίος διέταξε το κάψιμο ολόκληρου του γκέτο. Η εξέγερση έληξε στις 16 Μαΐου. Συνολικά πέθαναν 13.000 Εβραίοι, οι μισοί από τους οποίους κάηκαν ζωντανοί ή πέθαναν από ασφυξία. Ήταν η μεγαλύτερη εβραϊκή εξέγερεση κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Οι Εβραίοι γνώριζαν ότι η εξέγερση ήταν καταδικασμένη να αποτύχει και ότι η επιβίωσή τους ήταν απίθανη.
Σήμερα παρουσιάζουμε ένα έργο από την Εβραία καλλιτέχνιδα Γκέλα Σέξταϊν, η οποία πέθανε στο γκέτο της Βαρσοβίας, πιθανότατα κατά τη διάρκεια της εξέγερσης. Όταν ξέσπασε ο πόλεμος και δημιουργήθηκε το γκέτο, η ίδια μαζί με τον σύζυγό της ξεκίνησαν να ασχολούνται με την πολιτιστική ζωή του γκέτο και με το εβραϊκό πρόγραμμα κοινωνικής αλληλεγγύης. Δούλεψε ως κηδεμόνας και δασκάλα καλλιτεχνικών σε φιλανθρωπικά ιδρύματα για παιδιά και ως δασκάλα σε κοινοτικά σχολεία. Οργάνωσε εκθέσεις για τα έργα τέχνης των παιδιών και ανέλαβε σκηνογραφικά καθήκοντα σε θεατρικές παραστάσεις. Ζωγράφισε την κόρη της, τον σύζυγό της, υπαλλήλους στο σχολείο, και παιδιά που ερχόντουσαν στην κοινωνική κουζίνα. Η μοναδική αυτοπροσωπογραφία της ζωγραφίστηκε εκείνη την περίοδο.
Τα έργα της είναι γνωστά σήμερα χάρη στο λεγόμενο Αρχείο Ρίνγκελμπλουμ, μία συλλογή αρχείων από το Γκέτο της Βαρσοβίας του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, που συλλέχθηκε και διατηρήθηκε από μία ομάδα γνωστή με την κωδική ονομασία Oyneg Shabbos (στα Νέα Ισραηλινά Εβραϊκά, Oneg Shabbat), καθοδηγούμενη από τον Εβραίο ιστορικό Δρ. Εμάνουελ Ρίνγκελμπλουμ. Η ομάδα, η οποία περιλάμβανε ιστορικούς, συγγραφείς, ραβίνους, και κοινωνικούς λειτουργούς, αφοσιώθηκε στη χρονολόγηση της ζωής στο γκέτο κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής. Δούλεψαν ως ομάδα συλλέγοντας έγγραφα και μαρτυρίες από δεκάδες εθελοντών όλων των ηλικιών. Το υλικό που υποβλήθηκε περιλάμβανε δοκίμια, ημερολόγια, σχέδια, αφίσες, και άλλο υλικό που περιέγραφε τη ζωή στο γκέτο. Η διαδικασία της συλλογής ξεκίνησε το Σεπτέμβριο του 1940 και ολοκληρώθηκε τον Ιανουάριο του 1943. Το Αρχείο θάφτηκε στο έδαφος μέσα σε δύο δοχεία για γάλα και δέκα μεταλλικά κουτιά και ήρθε στο φως μετά τον πόλεμο.
Εδώ μπορείς να διαβάσεις ένα άρθρο για την Γκέλα γραμμένο από την Anna Majchrowska. Παρουσιάζουμε το σημερινό αριστούργημα χάρη στο Εβραϊκό Ιστορικό Ινστιτούτο στη Βαρσοβια, στου οποίου τη συλλογή περιλαμβάνεται το Αρχείο Ρίνγκελμπλουμ.
ΥΓ. Εδώ μπορείς να διαβάσεις για την Έρνα Ρόζενσταϊν, μία Εβραία καλλιτέχνιδα που κατάφερε να δραπετεύσει από ένα γκέτο και να επιβιώσει στον πόλεμο.