Jan van der Heyden
Ο Γιαν βαν ντερ Χέιντεν ήταν Ολλανδός ζωγράφος της εποχής του μπαρόκ, ζωγράφος γυαλιού, σχεδιαστής και χαράκτης, ο οποίος έγινε ένας από τους κορυφαίους αρχιτεκτονικούς ζωγράφους της ολλανδικής χρυσής εποχής. Σήμερα παρουσιάζουμε μια από τις νεκρές φύσεις του vanitas, μέρος μιας μακράς βιβλικής παράδοσης.
Στο προσκήνιο του πίνακα βλέπουμε τη Βίβλο ανοιχτή στη διάσημη γραμμή από τον Εκκλησιαστή: «Ματαιότης ματαιοτήτων τα πάντα ματαιότης». Το μήνυμα είναι ότι κάθε γήινη γνώση και ομορφιά είναι μάταια, γιατί στο τέλος έρχεται ο θάνατος και ό,τι έχει συσσωρεύσει ο άνθρωπος εξαφανίζεται.
Η γήινη γνώση συμβολίζεται εδώ από τον άτλαντα του Willem Blaeu, την προέλευση κάθε ολλανδικής αποστολής, η οποία βρίσκεται ανοιχτή στο Μπέργκεν, όπου γεννήθηκε η χώρα που ονομάστηκε τότε Ολλανδική Δημοκρατία κατά την πρώτη νίκη του πολέμου της ανεξαρτησίας. Στη συνέχεια, ταξιδεύουμε σ' όλες τις διαδρομές των ένδοξων ολλανδικών εμπορικών στόλων, μ'ένα τούρκικο χαλί, κινέζικο μετάξι και πορσελάνη, ιαπωνικά όπλα και ένα γεμιστό αρμαντίλο από τη Νότια Αμερική. Πάνω από το τζάκι βλέπουμε τα σύμβολα της κλασικής παράδοσης: την τραγωδία της Διδώς και το γερμανικό ντουλάπι διακοσμημένο με την εικόνα της θεάς Αθηνάς (Μινέρβα). Τέλος, οι επίγειες και οι ουράνιες σφαίρες ανεβάζουν το σύνολο στην παγκόσμια διάσταση.
Ένα τελευταίο στοιχείο: ο βαν ντερ Χέιντεν ζωγράφισε αυτό το αριστούργημα σε ηλικία 75 ετών, τη χρονιά που πέθανε.
ΥΓ. Μπορείς επίσης να μάθεις τα πάντα για τις γυναίκες της Ολλανδικής Χρυσής Εποχής. <3