Dosso Dossi
به این نقاشی نگاه کنید. کمی عجیب نیست؟
اثر امروز یکی از نقاشی‌های پیچیده، تمثیلی و رمزآلودی‌ست که در اوایل قرن شانزدهم در دربار فرارا در ایتالیا باب بودند. نویسندگان شگفت‌انگیزی در این دربار حضور داشتند که آریوستو نیز در میان آن‌ها برجسته بود. الهام ادبی این نقاشی از نمایشنامه‌ای به نام ویرتوس (Virtus) نوشته‌ی معمار مشهور لئون باتیستا آلبرتی گرفته شده است. خالق این اثر آن را به‌گونه‌ای رویایی بازآفرینی کرده است.
دوسو دوسی نقاشی‌ای با سه چهره‌ی اصلی خلق کرده که از طریق ارجاعات پیوسته به یکدیگر متصل‌اند. در ساختاری که یادآور هنر ونیزی اما سرشار از نمادها و پیام‌های پنهانی است. تا حدی که زیبایی چهره‌ها یا مناظر در برابر آن‌ها کم‌رنگ می‌شود؛ در حالی‌که منظره‌ی پس‌زمینه تنها به اشاره‌ای خلاصه در برابر آسمانی ابری محدود شده است.
ژوپیتر در سمت چپ که با رعد و برقی زیر پایش شناخته می‌شود، در حال انجام فعالیتی خلاقانه به تصویر کشیده شده است. او دارد پروانه‌هایی را روی بوم نقاشی می‌کند. پروانه نماد ناپایداری اندیشه است، درست همان‌طور که رنگین‌کمانِ پشت سه‌پایه نماد زودگذری ایده‌هاست. در نقاشی، این حرکت نشان می‌دهد که در آغاز هر آفرینش باید ایده‌ای الهام‌بخش باشد که به مفهومی از نظم جهانی پیوند دارد. ردای قرمز و پرنور او، رنگی قوی به صحنه می‌دهد که با پارچه‌ی قرمزی هماهنگ است که مرکوری، پیکر دوم نقاشی، بر روی آن نشسته‌است. ویژگی‌های مرکوری نیز مشخص‌اند: کلاه بالدار (پتاسوس)، صندل‌های بالدار و عصای طلایی کادوسئوس که قدرت اسرارآمیز او برای خواب‌آلود کردن و بیدار کردن موجودات زنده را نشان می‌دهد. مرکوری خدای خواب و راهنمای رویاهاست (dux somniorum) و حرکتش برای دعوت به سکوت، حاکی از مهار شور و شتاب پیکر سوم است؛ زنی که در آستانه‌ی ورود به درگاه المپ است.
در گذشته او را با فضیلت (Virtue) یکی می‌دانستند، اما ویژگی‌های تصویری آن را ندارد. تصویر او بیشتر با آرورا (Aurora)، الهه‌ی سپیده‌دم، همخوانی دارد چراکه نشانه‌های همیشگی‌اش را دارد: تاجی از گل بر سر، حلقه‌های گل بر بازوان برهنه و لباسی روان که در باد می‌رقصد. طبق سنتی که حتی در آثار دانته هم دیده می‌شود، آرورا کسی‌ست که با ظهور صبحگاهی‌اش خواب را می‌زداید و مرکوری مانع ورود او به المپ می‌شود چون می‌خواهد از خواب ژوپیتر محافظت کند. ژوپیتر در حالی‌که چشمانش بسته است، نقاشی می‌کند و دوسی با پیروی از تمثیل افلاطونیِ میان خواب و نقاشی، نشان می‌دهد که پادشاه خدایان در حال رویا دیدن است. چهره‌ی ژوپیتر شباهت به دوک آلفونسوی اول دارد و این نقاشی که برای اتاق خواب او در قلعه‌ی بل‌ودره طراحی شده، نوعی دفاع تمثیلی از خواب و رویاپردازی‌ست؛ در فضایی اختصاص‌یافته به استراحت و سرگرمی‌های ارباب خاندان اِسته، فرمانروای فرارا.
پ.ن. چقدر با خدایان یونانی (و رومی) آشنایید؟ در آزمونک اسطوره‌شناسی یونان ما شرکت کنید!
پ.ن۲. کاربران عزیز دیلی‌آرت، ما در حال برنامه‌ریزی برای اضافه کردن زبان جدیدی به اپلیکیشن هستیم و مشتاقانه منتظر شنیدن نظرات شما هستیم! کدام زبان را باید انتخاب کنیم؟ با پر کردن این نظرسنجی کوتاه، ما را مطلع کنید!