De heilige Catharina van Alexandrië

Dit schilderij werd vrijwel zeker in Rome besteld door Caravaggio's eerste opdrachtgever, kardinaal Francesco Maria del Monte. De figuur van de heilige Catharina, afgebeeld in een opvallend natuurlijke pose, is geïdentificeerd als Fillide Melandroni, een gevierde courtisane uit die tijd. Ze is rijkelijk gekleed in prinsessengewaden, ze knielt op een kussen en kijkt de toeschouwer aan. Rond haar zien we de attributen van haar martelaarschap: het wiel, het zwaard waarmee ze werd onthoofd en de martelaarspalm. De dramatische belichting van de scène zorgt voor een clair-obscureffect dat kenmerkend is voor Caravaggio. De manier waarop Caravaggio omging met licht en volume - duidelijk in dit doek - heeft later een grote invloed gehad zowel in Italië als in heel Europa. De heilige Catharina van Alexandrië was een populaire figuur in de katholieke iconografie. Ze was van adellijke afkomst en wijdde zich aan het christendom nadat ze een visioen had gehad. Op 18-jarige leeftijd ging zij de confrontatie aan met de Romeinse keizer Maximus (vermoedelijk wordt hier Galerius Maximianus bedoeld). Zij debatteerde met zijn heidense filosofen en slaagde erin velen van hen tot het christendom te bekeren. Toen zij door de keizer gevangen werd gezet, bekeerde zij zijn keizerin en de leider van zijn legers. Maximus liet haar bekeerlingen en ook de keizerin doden en beval dat Catharina zelf ter dood zou worden gebracht op een wiel met spijkers. Het verhaal luidt dat het wiel in duizend stukken brak op het moment dat Catharina het aanraakte. Maximus liet haar vervolgens onthoofden. Zij werd de beschermheilige van bibliotheken en bibliothecarissen, van leraren, archivarissen en allen die met wijsheid en onderricht te maken hadden, en van allen die voor hun levensonderhoud van wielen afhankelijk waren. Volgens de overlevering zou Catharina gemarteld zijn in het jaar 305 (het jaar van een grote christenvervolging onder Galerius) en haar feestdag werd gevierd op 25 november. In 1969 schrapte de Kerk haar van de heiligenkalender omdat de meeste historici tot de conclusie waren gekomen dat Catharina waarschijnlijk nooit bestaan had; in 2002 waren de historici niet van mening veranderd maar de Kerk wel en werd de heilige Catharina weer in ere hersteld. Haar kwaliteiten: schoonheid, onverschrokkenheid, maagdelijkheid en intelligentie.

Tot morgen :)