Zangers en Musici in een Ei

Zangers en Musici in een Ei is een schilderij dat vroeger werd beschouwd als een kopie van een verloren gegane werk van Jheronimus Bosch, en dat momenteel wordt beschouwd als gebaseerd op een van zijn tekeningen. Wat de ware oorsprong van het stuk ook is en of de details al dan niet uit Bosch' eigen geest komen, het schilderij is behoorlijk representatief voor Bosch' kenmerkende stijl. Bosch was en is buitengewoon ongebruikelijk binnen de canon van renaissanceschilders. Zijn werk staat bekend om het gebruik van fantastische beelden, bizarre decors en situaties en groteske gebeurtenissen. Hier vormt de groep muzikanten de dooier van het ei, wat blijkbaar hun dwaasheid symboliseert. De monnik probeert met zijn rug naar ons de groep te leiden, wijzend naar de partituur, maar de anderen lijken weinig interesse te hebben om hem te volgen. Hij is zo bezig met zijn zinloze taak, hetzij vanwege toewijding of eigendunk, dat hij niet merkt dat zijn portemonnee wordt gestolen door de kleine man die bij de ezelskopige luitspeler staat. Veel van de bizarre beelden in dit stuk zijn waarschijnlijk verbonden met populaire Nederlandse uitdrukkingen uit de zestiende eeuw, waarvan de betekenis, net als het originele schilderij van Bosch, in de loop van de tijd verloren is gegaan. Het opnemen van populaire uitdrukkingen en spreekwoorden in schilderijen was een favoriete praktijk van de Nederlandse kunst van die tijd (in feite wijdde Pieter Brueghel de Oude er een heel schilderij aan) die Bosch in andere werken gebruikte. Enkele van de kenmerken zijn een vis waar een hand naar reikt en die ook wordt bekeken door een kat (linksonder), een mand met een gekookte vogel maar waar nu levende exemplaren op zitten (rechtsboven), een man met een watervogel op zijn kop, een ander met een uil en een ander met een gebouw midden in de constructie. De rechter benedenhoek toont kleine mensen, zowel menselijke als minder-zo, rond een tafel en aan het werk, terwijl de linkerkant een stad in brand lijkt te laten zien. Al deze details zijn fascinerend en het nauwgezette werk van de onbekende schilder is zeer effectief om ze tot leven te brengen. In 2016 is het 500 jaar geleden dat Bosch stierf en om dit te herdenken, houdt zijn geboorteplaats ’s-Hertogenbosch een tentoonstelling van zijn werken. Het wordt een prachtige tentoonstelling waarin de meeste van zijn 45 schilderijen en tekeningen te zien zullen zijn. Ik kan niet wachten om het te zien :)