Muziekinstrument

We hebben de eer jullie de volgende drie maandagen stukken uit de collectie van het Kunstmuseum van de Universiteit van Indiana voor te stellen. Vandaag hebben we iets speciaal - een muziekinstrument. En dat voor de allereerste keer in Daily Art.

Vele Afrikaanse instrumenten zijn vaak nogal ruw in afwerking, maar dit stuk incarneert op een ongeëvenaarde manier verfijning, sierlijkheid en broosheid. Het lichaam van het instrument en de slanke staafjes waar de snaren  op worden bevestigd zijn glad, zonder sporen van een snijwerktuig. Het meest in het oogspringende is het prachtig uigesneden hoofd, met een sereen gelaat en een elegant kapsel. Beide komen overeen met maskers uit dezelfde regio. Net als die maskers heeft dit aangezicht fijne trekken die een geïdealiseerd vrouwelijke schoonheid afbeelden: een afgerond voorhoofd, boogvormige wenkbrauwen, ogen in de vorm van koffiebonen, een smalle neus, volle lippen en een smalle, puntige kin. Een kleuranalyse van het gezicht toont sporen van kaolien, een fijne, witte klei die gebruikt wordt als pigment in heel Sub Sahara Afrika. De witte gezichtsmaskers van dat gebied werden aanvankelijk gelinkt aan begrafenissen; ze zouden geesten van de overledenen belichamen. We weten niet of het hoofd op dit instrument andere bedoelingen heeft dan schoonheid en waarde (het kundige snijwerk zorgde zeker voor een hogere kost) aan het instrument toe te voegen en bij uitbreiding, het prestige te verhogen. Het wordt vaak een harp genoemd maar feitelijk is dit instrument een paata of een gebogen luit.

Het instrument is uniek in Afrika door de verschillende halzen die vertrekken vanuit het lichaam van de luit. Elke hals heeft een aparte snaar. Door de verschillende lengtes en krommingen van de halzen creëren de snaren verschillende tonen wanneer ze worden geplukt. Maar de flexibiliteit van de staafjes maakt dat toon houden heel moeilijk is. In Gabon worden harpen en gelijkaardige instrumenten bespeeld tijdens ceremonies van cultussen die opgedragen zijn aan esoterie en genezing.