Raphael Santi
Waarschijnlijk werd op deze dag in 1483 één van de grootste renaissance-meesters geboren: Rafaël Sanzio. Zijn oeuvre wordt bewonderd om zijn zuivere vorm, het gemak waarmee hij zijn compositie opmaakt, en het visueel bereiken van het neoplatonische ideaal van menselijke grootsheid. Rafaël was enorm productief, hij runde een ongewoon groot atelier en liet, ondanks zijn vroege dood op 37-jarige leeftijd, een groot aantal werken na. Veel van zijn werken zijn te vinden in het Vaticaan, waarbij de fresco's van de Kamers van Rafaël het centrale en grootste werk in zijn carrière zijn. Het meest bekende is De school van Athene in de Stanza della Segnatura. Na zijn vroege jaren in Rome werd veel van zijn werk uitgevoerd door zijn atelier; dat gebeurde op basis van zijn tekeningen, met een groot kwaliteitsverlies. Hij was zeer invloedrijk tijdens zijn leven, maar buiten Rome was hij meestal slechts bekend vanwege zijn collaboratieve prenten.
Maar nu, over dit werk: de sluier over het haar, waar de naam van dit prachtige werk van Rafaël vandaan komt, geeft aan dat de vrouw getrouwd is, al kennen we haar exacte identiteit niet. Volgens Giorgio Vasari, die het schilderij in het huis van koopman Matteo Botti in Florence zag, beeldt het Margherita Luti uit, ook bekend als La Fornarina, een vrouw van wie Rafaël zijn leven lang gehouden zou hebben. Haar prachtige jurk en juwelen wijzen er eerder op dat het een opgedragen portret van een jonge adelijke vrouw is. Er doen geruchten de ronde dat Rafaël's liefde voor La Fornarina zijn dood veroorzaakt zou hebben, maar dat is natuurlijk een heel ander verhaal.
Het is een driekwartsportret waarvan één van de schouders wat naar achter staat. Deze compositie, eerder verkend door Leonardo da Vinci, benadrukt diepte en de schakeringen van schaduw en licht. De donkere achtergrond laat de rozige huidtint en het bleke zijden kleed van de jonge vrouw oplichten. De rechterhand op haar hart kan dan wel misschien een gebaar van toewijding en liefde zijn, maar de positie van haar uitgestrekte linkerarm op de voorgrond is een middel om de weelderige stof van de mouw en het lichtspel in de plooien in de schijnwerpers te zetten. Inderdaad, bij nader inzien is de centrale focus op de jurk, gecreëerd met meesterlijke vaardigheid, terwijl het gelaat van de vrouw (enigzins naar achteren en gedeeltelijk in de schaduw) en in het bijzonder haar diepe en doordringende donkere ogen haar diepste gedachten uitdrukken. Het algehele effect is tegelijk complex en uitzonderlijk.
Fijne maandag allemaal!
PS Lees hier meer over Rafaël, de renaissance-prins onder de schilders!