Louis Bouquet after Jacques Barraband
Kan een papegaai dat grijs heet zo ongelofelijk rood zijn en de eigen naam tegenspreken? Is deze heldere kleurstelling pure fantasie van de kunstenaar, die daadwerkelijk ervan beschuldigd werd minimaal 20 niet-bestaande vogelsoorten te hebben gefabriceerd?
In de vroege jaren van de 19e eeuw werkte François Levaillant (1753-1824), een beroemde ornitholoog uit de naaste kring van keizer Napoleon, samen met illustrator Jacques Barraband (1767?-1809) aan monumentale natuurhistorische atlassen die als artistieke hoogtepunten werden gezien. Er ontstonden honderden aquarellen, die daarna werden overgezet met de arbeidsintensieve en zeldzame techniek van kleurgravering. Eerst werden gekleurde inkten aangebracht op een enkele koperen plaat. Vervolgens werd de afbeelding afgedrukt op papier. De verkregen subtiele tinten werden nog geretoucheerd met waterverf of gouache. Het hyperrealisme en overvloedigheid van deze wetenschappelijke pagina's hinten naar hun andere doeleinde. Ze waren bedoeld voor rijke abonnees of gefinancierd door belangrijke patronen om rijkdom en uitgebreide geopolitieke macht te etaleren.
Lavaillant, die zijn jeugd doorbracht in Nederlands-Guiana (Suriname) en uitgebreid gereisd had door Afrika, had het gedrag van exotische vogels van dichtbij geobserveerd, hun uitgebreide beschrijvingen opgetekend en exemplaren verzameld. Hoewel hij af en toe kenmerken van verschillende soorten in een afbeelding combineerde, hebben sommige Grijze Roodstaartpapegaaien daadwerkelijk zoveel rode veren!
Tegenwoordig heten exemplaren zoals deze Red Factor papegaaien. Hun kleurstelling wordt veroorzaakt door een natuurlijk voorkomende genetische mutatie waar fokkers lang mee bezig zijn geweest om deze te versterken. Bekijk de afbeelding nog eens goed. Dan zie je dat de graveerder rode – geen zwarte – inkt heeft gebruikt om de kleurrijke pluimage te omlijnen. Donkere contouren zouden afbreuk doen aan het opvallende effect van het helderrood.
Deze en andere gravures uit natuurhistorische atlassen kunnen worden bewonderd bij de Planten en dieren expositie in het museum gevestigd in het voormalige paleis van Jan III Sobieski, het Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, in Warschau, Polen. : )
PS Bekijk hier de adembenemende botanische kunst van Barbara Regina Dietzsch.