Tryptyk Ziemska Próżność i Boskie Zbawienie by Hans Memling - c. 1485 - 22 x 15 cm (each wing) Tryptyk Ziemska Próżność i Boskie Zbawienie by Hans Memling - c. 1485 - 22 x 15 cm (each wing)

Tryptyk Ziemska Próżność i Boskie Zbawienie

olej na dębowej desce • 22 x 15 cm (each wing)
  • Hans Memling - c. 1430 - August 11, 1494 Hans Memling c. 1485

To dzieło jest  unikatowe nie tylko jako obraz Memlinga. Jego temat i forma również są niezwykle rzadkie dla swojej epoki. Badanie formy ujawni, że mamy doczynienia z trzema niewielkimi panelami, które zostały pomalowane z dwóch stron ale w późniejszym okresie podzielone. Mały tryptyk nie jest jednak pierwszym dziełem Memlinga, w którym zajmuje się tematami alegorycznymi i moralizatorskimi. Seria zawiera również: Alegorię Prawdziwej Miłości i Alegorię z Dziewicą. Najprawdopodobniej były to składane obrazy medytacyjnie, które można było postawić w gablocie, półotwarte. Przód tryptyku przedstawia nagą kobietę pomiędzy postaciami Śmierci i Diabła, każdy z opisującą banderolą. Jedyna prawdziwa scena jest z tyłu i jest to niebo, które pojawia się pomiędzy dwoma emblematycznymi tematami - herbem i czaszką ze skrzydłami. Teksty odnoszą się do końca ludzkości i jej drogi do zbawienia. Poprzez przedstawienie kobiety pośrodku patrzącej w lustro, dzieło staje się erotyczną alegorią vanitas, a motyw ten nie był popularny do XVI w. Czysto erotyczny charakter nagości jest zdecydowanym wyjątkiem w swoim czasie. Jest to jedyny przypadek, kiedy kobiece genitalia zostały pokazane nieosłonięte. Ta kobieta z diademem na długich włosach, która patrzy bezwstydnie w lustro, pokazuje swoją nagość (ale na stopach ma sandały), jednocześnie reprezentując Próżność i Żądzę. Stanowi antytezę dla dziewicy z małego obrazu w Musée Jacquemart-André. Po jej lewej stronie widać gryfona, psa rasy zwyczajowo kojarzonej z obrazami, których tematem jest małżeństwo lub miłość fizyczna. Znaczenie charta po prawej stronie także jest jasne. Młyn wodny, stale powracający w pracach Memlinga, nawiązujący do Inkarnacji, został umieszczony w widocznym miejscu w krajobrazie. Być może ma służyć za kontrast względem grzesznych pokus ciała, przedstawionych na pierwszym planie. Kobiece genitalia w scenie Próżności, mają związek z ropuchą - demonicznym stworem, widocznym w miejscu genitaliów Śmierci. Nie da się na podstawie fizycznych śladów ustalić porządku w jakim ustawione były panale.