Improwizacja

Do listopada tego roku w Państwowym Muzeum Rosyjskim w Sankt Petersburgu można obejrzeć wystawę Ekspresjonizm w sztuce rosyjskiej. Dzisiaj przedstawiamy jedno z wystawionych tam arcydzieł. :) 

Na początku XX stulecia sztuka europejska obrała nowy kierunek: ekspresjonizm - ruch objawiający się pod różnymi postaciami, w zależności od interpretacji w danej szkole narodowej. Jednym z głównych orędowników ruchu był Wasilij Kandinski, którego obraz Improwizacja (ukończony w 1910 roku) jest jednym z jego najsłynniejszych dzieł. Na pierwszy rzut oka obraz może wydawać się scenką rodzajową. Można w nim bez trudu dojrzeć niebieski kadłub łodzi pod żółtym żaglem; poniżej jest grupa wioślarzy rozstrzeliwanych przez pluton egzekucyjny stojący na brzegu. Jednakże przy bliższych oględzinach, dowolność użycia kolorów i kształtów staje się ewidentna.

Ekspresjonistyczna natura obrazu ujawnia się w czerwonej chmurze i bijącej z niej błyskawicy, jak również w wygiętej lufie armatniej z przodu oraz w moście rozpiętym nad rzeką. Inne elementy w kompozycji to po prostu ornamenty, jak rozpryski wody za łodzią, albo wystylizowane barwne postacie z mieczami w tle.

Przypuszczalnie ten właśnie obraz naznacza moment, w którym Kandinski uwolnił się od doniosłości konkretu w sztuce, czyniąc z niego zaledwie pretekst do arbitralnej improwizacji estetycznej, jak sugeruje sam tytuł. "Mniejsze lub większe odniesienie do rzeczywistości staje się dla widza echem, a przydarza się to każdemu, kto posiada wrażliwość", pisał Kandinski, przywołując swoje ulubione muzyczne skojarzenia. Dla przykładu, kolor żółty artysta porównywał do dźwięków wydobywanych z trąbki, niebieski był dla niego muzyką wiolonczeli, a odcień czerwieni zwany cynobrem kojarzył mu się z rytmem bębnów.

P.S. Tutaj można zanurzyć się w krainę rosyjskich baśni według Kandinskiego!