Max Beckmann
Autoportret z kieliszkiem szampana to trzeci autoportret Maxa Beckmanna, niemieckiego malarza, rysownika, grafika, rzeźbiarza i pisarza, wykonany po I wojnie światowej. Wcześniej sportretował się jako sanitariusz i jako artysta w studio. Tu jawi się jako elegancki dandys w smokingu, stojący przy barze w nocnym klubie. Beckmann czerpał więc z obrosłego tradycją motywu: przedstawienia wesołych pijących i biesiadników były szczególnie popularne w malarstwie holenderskim i flamandzkim w XVII wieku. Jednak ten portret nie tworzy wrażenia hałaśliwej wesołości. Głowa artysty przypomina czaszkę, jego skóra ma zielonkawy odcień, a w oczach pobłyskują odcienie czerwieni i żółci. Jego ciało wciska się w ciasną przestrzeń malarską w skurczonej, prawie wykrzywionej pozie. W tle śmieje się wyglądająca groteskowo postać. W lustrze po lewej ta sama twarz śmieje się niczym szydercze echo.
Okres tuż po I wojnie światowej kształtowały niesamowite wstrząsy polityczne i społeczne. Podczas gdy ci, który dorobili się na działaniach wojennych, przepuszczali fortuny w nocnych klubach, kabaretach i luksusowych hotelach, niezliczone rzesze popadały w ubóstwo. Beckman przyjmuje tu zagadkową postać chorobliwego bon vivanta, który stara się czerpać odrobinę radości z życia, prawdopodobnie w barze Frankfurter Hof w Berlinie, gdzie (zgodnie z ówczesnymi przekazami) jego ulubionym napojem był szampan. Stanie się to jego klasyczną rolą: chłodny mieszczanin, oderwany obserwator, pozwalający społeczeństwu ujrzeć się jak w zwierciadle.
Dzisiejsze dzieło prezentujemy dzięki Städel Museum.
P.S. Lubicie autoportrety? W takim razie musicie zobaczyć 12 najbardziej ikonicznych i najważniejszych autoportretów w historii sztuki!