Coğrafyacı

Gelecek dört Pazar günü boyunca Städel Museum’ın fantastik koleksiyonundan başyapıtları sizlere sunuyor olacağız. Keyfini çıkarın!

[...] maharetle ve ustalıkla yapılmış’
Jan Danser Nyman koleksiyonu müzayede kataloğundan, esere dair açıklama
Amsterdam, 1797.

Bilime verilen önem, 17. yüzyılda, özellikle Hollanda’da büyük bir hızla artmıştı. Bu gelişime kanıt olarak bilim insanları ve eğitimcilerin gözde resim motiflerinden biri olması örnek verilebilir.  Burada, Delft Üniversitesi’nin pek az yapıta imza atmış fijnschilder’i (iyi ressam) Johannes Vermeer, bir coğrafyacıyı çalışma odasında, etrafı mesleğine dair aletlerle dolu ve masasının üzerine hafifçe eğilmiş vaziyette resmetmiş.  Odada yalnız, muhtemelen beklediği bir ziyaretçisi filan da yok; yerde, oraya buraya dağılmış kâğıtlar görülüyor ve üstündeki ropdöşambr da işine kendisini nasıl adadığının başka bir işareti.  Sahnede harekete dair hiçbir iz yok, resmin öznesinin bile sağ eli duraksamış durumda. Tablodaki tek hareketlilik, beyninde gerçekleşmekte. Coğrafyacı, adeta keşfetmenin ışığıyla aydınlanıyor.  Havada, anın ağırlığını düpedüz ortaya koyan bir yoğunluk mevcut.   Kâğıtlarının üzerine eğilmiş, elinde pusula, coğrafyacı bakışlarını kaldırarak pencereden düşen ışığa dikmiş; sanki problemini çözecek şimşek kafasında aniden çakmış. Problemin asıl doğası ise resmin kendisine sakladığı bir sırdan ibaret.