Şiva Nataraja

Şiva, Hindu tanrılarının tamamlayıcı bir parçası ve üçlü otoritenin(yaratıcı Brahma ve koruyu Vishnu ile birlikte) üçüncü tanrıdır(yok edici). Bu oldukça popüler heykel, Şiva’yı Nataraja olarak, tanrıların başı(ya da daha açık olarak kralı) olarak gösteriyor. Şiva Nataraja, parlak bir şekilde kozmik dans Ananda tandava ya da Mutluluk Dansı ederken gösterilmiş. Sonsuz döngünün yaratılışını, yıkımını ve yeniden ayağa kaldırılışını simgeliyor. Bu Hindu inanç sisteminin köşe taşlarından biri olmakla birlikte sanatsal esinlenmenin de engin bir kaynağı olmuştur.

Nataraja, sağ ayağını, cehaleti simgeleyen ölümsüz şeytan Apasmara’nın üzerine koymuştur. Apasmara’nın daimi varlığı, bilgelik ve cehalet arasındaki dengenin korunması için hayati bir önem taşıyor. Çünkü cehalet ki onsuz bilginin hiç bir değeri olmazdı. Bu yüzden inanılır ki Şiva ebediyen Nataraja formunda Apasmara’yı baskılayarak kalır.

Şiva, yanan bir halenin içinde tasvir edilmiş haliyle ayrıca prabha mandala zamanın döngüsel tabiatını temsil eder. Adeta dışarı akan rastaları dansın çılgınlığındadır. Üst sağ elinde, damaru olarak bilinen, yaratılışın döngüsünü başlatan titreşimler yayan iki taraflı davul vardır. Üst sol elinde, yok etme gücünü simgeleyen agni(ateş anlamına gelen Sanskritçe sözcük) vardır. Alt sağ ve sol elleri ise korumayı ve kurtuluşu ifade eden jestler yapmaktadır.

Bazı Şiva Nataraja versiyonları 5. Yüzyıla kadar geri gitse de bu ikonik render 10. -11. Yüzyıllar civarında Güney Hindistan’ın Chola hanedanlığında şekil almıştır. Her ne kadar artık özellikle el yapımı üretilmese de bu heykeller  Hindu evleri, tapınakları ve ritüelleri için, Chola zamanındaki gibi yapılmaya devam ediliyor.

-Maya Tola

Not: Amrita Sher-Gil-Hindistan’ın Frida Kahlo’su üzerine bir hikaye okuyun. http://www.dailyartmagazine.com/amrita-sher-gil-indias-frida-kahlo/