Gian Lorenzo Bernini
Viyana'daki Sanat Tarihi Müzesi'nde 20 Ocak 2020'ye kadar görülebilecek "Caravaggio & Bernini" sergisine özel serimizin son pazarına geldik. Sergi gerçekten harika (gittik gördük), size de mutlaka kapanmadan önce Viyana'yı ziyaret etmenizi tavsiye ederiz.
Bernini'nin en meşhur çalışmalarından biri olan Aziz Teresa'nın Vecdi'nde (1647-1652), sanatçı, nasıl da işinin ehli olduğunu ortaya koymaktadır. Roma'daki Santa Maria della Vittoria Kilisesi'ndeki Cornaro Şapeli'nde yer alan Gian Lorenzo Bernini'nin kilden yapılmış bu dramatik eserinde İspanyol azizenin Tanrı'yla olan mistik birleşmesi, kendi otobiyografisinde anlattığı şekliyle tasvir edilmektedir: minicik ama çok güzel bir melek yanan altın bir okla kalbini ve iç organlarını delip onu Tanrı aşkıyla tutuşturmuştur. Acı öylesine dayanılmaz ama öylesine güzeldir ki ağrıdan inleyen Teresa bunun asla bitmemesi için dua eder. Bernini, onu bu mistik deneyimle bulutların üzerinde uçarken tasvir etmiştir; eklemleri gevşemiş, başı geriye kaymış, dudakları aralık ve gözleri hafif kapalıdır. Melek bir kez daha onu delmeye hazırlanmaktadır.
Kıyafetlerin doğal olmayan bir şekilde savrulur halde betimlenmiş olması, sonraki eserlerine de yöneltilen ve sürekli hale gelen eleştirilere neden olmuşsa da biyografi yazarı Filippo Baldinucci, sanatçının "...kimileri heykellerindeki kumaşların fazla katlı ve köşeli olduğunu söylese de kendisinin keski kullanmaktaki bu ustalığı sayesinde mermeri böylesine bükülebilir hale getirebildiğini, bu anlamda bu kumaşların heykeltraşlıkla ressamlığı bir araya getirdiğini" söyleyerek yanıt verdiğini belirtmektedir. Ressamların elinden çıkmışçasına ortaya çıkan görsellik, spontan ve frannchezza (itl. dürüst) dokunuşuyla Bernini, mermer heykellerinde kilden yaptığı bu eserden çok daha derinlikli ve canlı tasvirler yaratmıştır. Nihai heykelden ufak farklılıklar gösteren -Teresa'nın başının konumu gibi- ve modelin yukarıda belirtilen üstün nitelikleri, bu heykelin düşünülenin aksine bir taklitçi ya da asistanın işi değil, bizatihi sanatçının kendi modeli olduğunu göstermektedir.
Bu model St. Petersburg, Hermitage Devlet Müzesi'nin koleksiyonunda yer alıyor.
NOT: Bernini drama ve eserlerini canlandırma konusunda ustaydı. Ete kemiğe bürünmüş beş heykelini burada görebilirsiniz.