Johannes Vermeer
Για τις επόμενες τέσσερις Κυριακές θα παρουσιάσουμε αριστουργήματα από την φανταστική συλλογή του μουσείου Στέντελ. Απόλαυσέ τα!
[...] επιδέξια και περίτεχνη εκτέλεση»
Απόσπασμα από περιγραφή του έργου στον κατάλογο δημοπρασιών της συλλογής του Γιαν Ντάνσερ Νάιμαν, Άμστερνταμ, 1797.
Η σημασία των επιστημών αυξήθηκε δραματικά τον δέκατο έβδομο αιώνα, ιδιαίτερα στην Ολλανδία. Η εξέλιξη αυτή γίνεται εμφανής, για παράδειγμα, στο γεγονός πως επιστήμονες και ακαδημαïκοί έγιναν δημοφιλή εικονογραφημένα θέματα, όπως και σ'αυτόν τον πίνακα. Εδώ ο Γιοχάνες Φερμέερ, ο διάσημος fijnschilder (καλλιτέχνης/ζωγράφος) από το Ντελφτ σε αυτό το μικρό έργο απεικόνισε έναν γεωγράφο στο γραφείο του, να γέρνει επάνω από τον τραπέζι εργασίας του, περιτριγυρισμένος από τα εργαλεία για την μελέτη του. Είναι μόνος και προφανώς δεν περιμένει επισκέπτες· υπάρχουν χαρτιά σκορπισμένα στο πάτωμα και η ρόμπα που φοράει είναι ένα ακόμη σημάδι του πόσο απορροφημένος είναι στην δουλειά του. Δεν υπάρχει καμία κίνηση στην σκηνή· μέχρι και το δεξί χέρι του γεωγράφου είναι σε παύση στην μέση της κίνησης. Η μόνη δράση λαμβάνει χώρα στο μυαλό του. Λούζεται κυριολεκτικά με το φως της αναγνώρισης. Η ατμόσφαιρα έχει μια πυκνότητα που καθιστά απτή την βαρύτητα της στιημής. Σκυμμένος επάνω από τα χαρτιά του, με τον διαβήτη στο χέρι ο γεωγράφος υψώνει το βλέμμα του προς το φώς που διαχέεται από το παράθυρο, σαν να έχει βρεί αυτή ακριβώς την στιγμή την λύση στο πρόβλημα του. Η πραγματική φύση του προβλήματος αυτού είναι κάτι που ο πίνακας κράτα για τον εαυτό του.