Μαυριτανός αρχηγός

Επιβλητικός και απαθής, ένας ψηλός άντρας ντυμένος με λαμπερές λευκές ρόμπες στέκεται φύλακας, κρατώντας ένα στενό σπαθί σαν τη προέκταση του μυώδες χεριού του. Δύναμη και ενδιαφέρον εκπέμπονται από τον πίνακα. Τι κάνει μία εικόνα τόσο καθηλωτική; Πέρα από το σχεδόν πραγματικό της μέγεθος, η εντυπωσιακή αντίθεση μεταξύ του γυαλιστερού ρουχισμού του άντρα, και των σκοτεινών στοιχείων του πίνακα: το εβένινο δέρμα και το σκιερό εσωτερικό χώρου. Ο πλούτος της λεπτομέρειας -οι δίπλες του υφάσματος, κομμάτια κλωστών, η περίτεχνη χρυσή επίστρωση της λαβής και της θήκης του σπαθιού- κάνει τον πίνακα εντυπωσιακά ρεαλιστικό και αξιοθαύμαστο. Ζωγραφίζοντας σε ένα λείο ξύλινο πάνελ αντί σε καμβά επέτρεψε στον καλλιτέχνη να δημιουργήσει μία εικόνα χωρίς εμφανείς πινελιές και να αποδόσει διάφορες υφές και χαρακτηριστικά με απόλυτη ακρίβεια.

Ποιός δημιούργησε αυτόν τον εντυπωσιακό πίνακα; Μπορεί να είναι αναπάντεχο το γεγονός ότι ο καλλιτέχνης είναι ο Έντουαρντ Σάρλεμοντ, ένας ουσιαστικά άσημος ζωγράφος από τη Βιέννη της Αυστρίας. Όντας έφηβος, εκπαιδεύτηκε από τον πατέρα του στη δημιουργία πορτρέτων-μινιατούρων. Αργότερα ταξίδεψε στην Ευρώπη τελειοποιώντας το καλλιτεχνικό του ταλέντο πριν εγκατασταθεί στη Γαλλία, όπου και έζησε για 30 χρόνια. Η πλειοψηφία των πινάκων του Σάρλεμοντ είναι πορτρέτα, ευρωπαϊκά εσωτερικά χώρων και τοιχογραφίες, αρκετά διαφορετικές από τον Μαυριτανό αρχηγό. Όμως, τον 19ο αιώνα στην Ευρώπη υπήρχε ένας ενθουσιασμός με την Ανατολή που συμπεριλάμβανε τη Βόρεια Αφρική, την Μέση Ανατολή και τη Δυτική Ασία. Το αποτέλεσμα, πολυάριθμες οριενταλιστοικές εικόνες, όπως αποκαλούνταν, ζωγραφίζονταν, αλλά σε αντίθεση με αυτήν την εικόνα αρκετές απεικόνιζαν σκηνικά από χαρέμια με γυναίκες.

Ο Σάρλεμοντ εξέθεσε αυτό το έργο στο σαλόνι του Παρισιού το 1878 με τίτλο Φύλακας του χαρεμιού, το οποίο υποδηλώνει τη στάση του άντρα σαν προστάτη των γυακαικείων κοιτώνων σε ένα μουσουλμανικό σπίτι. Τα περίτεχνα μοτίβα στους τοίχους και οι καμάρες στο εσωτερικό είναι εμπνευσμένα από την Αλάμπρα, ένα μαυριτανικό φρούριο και παλάτι που κατασκευάστηκε τον 13ο και 14ο αιώνα στη νότια Ισπανία. Όταν αγοράστηκε το 1892, ο πίνακας ήταν γνωστός ως Ο φύλακας της Αλάμπρα, έλαβε το τωρινό του όνομα δύο δεκαετίες μετά. Τυπικό στους οριενταλιστικούς πίνακες, Ο Μαυριτανός αρχηγός ήταν ένα στημένο σκηνικό, με ένα μεταμφιεσμένο άντρα, απογοητευτικό αλλά και πάλι εντυπωσιακό.

-Martina Keogan

Υ.Γ. Ο ευρωπαϊκός ενθουσιαμός με την Ανατολή εμφανίζεται και στον Οριενταλισμό του Ευγένιου Ντελακρουά.