Jan van Eyck
Αυτός ο πίνακας αφηγείται την ιστορία της Αγίας Βαρβάρας. Ήταν η κόρη ενός ευγενή που ήθελε να την κρύψει από τους επίδοξους μνηστήρες κλειδώνοντάς την σε έναν πύργο. Όταν ο πατέρας της προσπάθησε να την παντρέψει παρά την θέλησή της, η Βαρβάρα έφερε μεγάλη αντίσταση. Προκειμένου να την ηρεμήσει, της επέτρεψε να βγαίνει από τον πύργο μερικές φορές. Σε μια από τις εξόδους της, η Βαρβάρα ασπάστηκε κρυφά τον χριστιανισμό. Ο πατέρας της, έντονα θυμωμένος, την παρέδωσε στον κυβερνήτη, ο οποίος διέταξε τα βασανιστήριά της. Αλλά αυτά δεν είχαν αποτέλεσμα: κάθε βράδυ, οι πληγές της επουλώνονταν με ένα θαυματουργό τρόπο. Τελικά, ο πατέρας της την αποκεφάλισε με τα ίδια του τα χέρια.
Η νεαρή γυναίκα φαίνεται να ξεφυλλίζει ένα βιβλίο προσευχής. Από το κλαδί φοινικιάς στο αριστερό της χέρι καταλαβαίνουμε πως είναι μάρτυρας. Το κλαδί αυτό, συμβολίζει τον θρίαμβό της πάνω στο θάνατο και την επιλογή της για την αιώνια ζωή. Πίσω της, οι κτίστες εργάζονται σκληρά. Όλοι μαζί, κατασκευάζουν τον πύργο μιας Γοτθικής εκκλησίας που αντιπροσωπεύει την ανάπτυξη του Χριστιανισμού.
Ο πύργος και τα περίχωρά του σφύζουν από δραστηριότητες. Κάνουν, ίσως, μια αναφορά στην Εκκλησία, στην οποία κάθε Χριστιανός μπορεί να πρσφέρει τη συμβολή του στο έργο του Θεού. Μέχρι σήμερα, οι οικοδόμοι, οι κτίστες, οι εργάτες και οι εργολάβοι τιμούν την Αγία Βαρβάρα ως την προστάτιδα Αγία τους.
Η εξαιρετικά εκλεπτυσμένη δημιουργία αυτού του προκαταρκτικού σχεδίου ή αλλιώς του νεκρού χρωματισμού (dead color) είναι μοναδική για τον 15ο αιώνα. Ο Van Eyck ζωγράφισε τον ουρανό και μετά σταμάτησε, φτιάχνοντας έτσι τον παλαιότερο ημιτελή πίνακα που έχουμε από τις Κάτω Χώρες. Παρόλα αυτά, ο καλλιτέχνης υπέγραψε το έργο: ioh[anne]es de eyck me fecit 1437. Αυτό σημαίνει ότι ο πίνακας είχε τελειώσει όσον αφορά εκείνον;
Ο Γιαν Βαν Άικ , μαζί με τον Ρόχιερ Βαν Ντερ Βάιντεν, είναι μια από τις κορυφαίες μορφές των Φλαμανδών "Πρωτόγονων", μιας ομάδας ζωγράφων από τις Κάτω Χώρες κατά τον 15ο και τις αρχές του 16ου αιώνα. Στόχος του ήταν η δημιουργία ρεαλιστικών εικόνων με πολλές λεπτομέρειες. Αυτό που ξεχωρίζει πιο πολύ σε αυτό το έργο είναι η ακριβής απόδοση του πύργου. Μια άλλη σημαντική λεπτομέρεια είναι ο τρόπος που η Αγία Βαρβάρα κάθεται στο έδαφος. Ίσως ο Βαν Άυκ ήθελε να τονίσει την ταπεινότητά της.
Παρουσιάζουμε το σημερινό έργο χάρη στο Βασιλικό Μουσείο Καλών Τεχνών της Αμβέρσας.
ΥΓ. Δεν ξέρεις πολλά για τον Βαν Άυκ; Εδώ είναι 10 πράγματα που χρειάζεται να ξέρεις για αυτόν τον μοναδικό ζωγράφο!