Dosso Dossi
Κοίτα τον πίνακα. Δεν είναι λίγο παράξενος;
Το σημερινό έργο είναι ένας από τους πολύπλοκους, αλληγορικούς και εσωτεριστικούς πίνακες που ήταν της μόδας στην αυλή της Φεράρα στην Ιταλία στις αρχές του 16ου αιώνα. Καταπληκτικοί συγγραφείς, μεταξύ των οποίων ξεχώριζε ο Αριόστο, φιλοξενούνταν στην αυλή. Η λογοτεχνική έμπνευση για τον πίνακα προέρχεται από το Βίρτους, ένα ιντερλούδιο του διάσημου αρχιτέκτονα Λέον Μπατίστα Αλμπέρτι, το οποίο ο δημιουργός του πίνακα επανερμηνεύει σε ένα ονειρικό κλειδί.
Ο Ντόσο Ντόσι κατασκεύασε έναν πίνακα με τρεις κύριες μορφές που συνδέονται με συνεχείς αναφορές, σε μια δομή που θυμίζει την ενετική τέχνη αλλά είναι πυκνότερη από σύμβολα και κρυμμένα μηνύματα, τα οποία επισκιάζουν ακόμη και την ομορφιά των μορφών ή του τοπίου–εδώ περιορίζεται σε μια συνθετική νύξη μπροστά σε έναν ουρανό γεμάτο σύννεφα.
Στα αριστερά, ο Δίας, αναγνωρίσιμος από την αστραπή στα πόδια του, απεικονίζεται σε μια δημιουργική πράξη–δηλαδή να ζωγραφίζει πεταλούδες σε έναν καμβά. Η πεταλούδα είναι ένα σύμβολο της αστάθειας της σκέψης, όπως ακριβώς το ουράνιο τόξο, που εμφανίζεται πίσω από το καβαλέτο, είναι ένα έμβλημα της φθοράς των ιδεών. Με τη ζωγραφική, υπονοεί ότι στην αφετηρία κάθε δημιουργίας πρέπει να υπάρχει μια εμπνευσμένη ιδέα, συνδεδεμένη με μια έννοια της παγκόσμιας τάξης. Ο κόκκινος χιτώνας του, φωτισμένος δραματικά, δημιουργεί μια έντονη χρωματική βουτιά, η οποία συνδέεται με το ύφασμα ίδιου χρώματος στο οποίο κάθεται ο Ερμής, η δεύτερη κεντρική μορφή. Οι ιδιότητές του είναι επίσης σαφείς: το φτερωτό κράνος (πέτασος), τα φτερωτά σανδάλια και το χρυσό κηρύκειο, που εκφράζει την εσωτερική του δύναμη να νανουρίζει και να αφυπνίζει τους ζωντανούς. Είναι ο θεός του ύπνου και ο οδηγός των ονείρων (dux somniorum), και η χειρονομία του που καλεί τη σιωπή έχει σκοπό να συγκρατήσει την ορμητικότητα της τρίτης μορφής–της γυναίκας που πλησιάζει το κατώφλι του Ολύμπου.
Στο παρελθόν έχει συχνά ταυτιστεί με την Αρετή, αλλά δεν διαθέτει τα εικονογραφικά χαρακτηριστικά της. Η εικόνα της αντιστοιχεί περισσότερο σε εκείνη της Αυγής, όπως φαίνεται από τα τυπικά χαρακτηριστικά της: κεφάλι στεφανωμένο με λουλούδια, γιρλάντες που κοσμούν τα γυμνά χέρια της και ένα κυματιστό, ανεμοπαρμένο φόρεμα. Σύμφωνα με μια παράδοση που συναντάται ακόμη και στον Δάντη, η Αυγή είναι εκείνη που, κατά την πρωινή της εμφάνιση, διώχνει τον ύπνο και ο Ερμής την εμποδίζει να εισέλθει στον Όλυμπο επειδή θέλει να προστατεύσει τον ύπνο του Δία. Ο Δίας ζωγραφίζει με κλειστά μάτια και ο Ντόσι, ακολουθώντας την πλατωνική αναλογία μεταξύ ονείρων και ζωγραφικής, υπαινίσσεται ότι ο βασιλιάς των θεών ονειρεύεται. Ο Δίας φέρει τα χαρακτηριστικά του δούκα Αλφόνσου Α' και ο πίνακας–που προορίζεται για την κρεβατοκάμαρα του δούκα στο κάστρο του Μπελβεντέρε–είναι μια αλληγορική υπεράσπιση του ύπνου και του ονείρου, σε έναν χώρο αφιερωμένο στην ανάπαυση και τις διασκεδάσεις του άρχοντα των ντ' Έστε, του ηγεμόνα της Φεράρας.
ΥΓ. Πόσο καλά γνωρίζεις τους ελληνικούς (και τους ρωμαϊκούς) θεούς; Κάνε το ΚΟΥΙΖ Ελληνικής Μυθολογίας!
Αγαπητές χρήστριες και αγαπητοί χρήστες του DailyArt, σχεδιάζουμε να προσθέσουμε μια νέα γλωσσική έκδοση στην εφαρμογή μας και θα θέλαμε πολύ να ακούσουμε τις σκέψεις σας! Ποια γλώσσα θα πρέπει να επιλέξουμε στη συνέχεια; Μοιράσου τη γνώμη σου μαζί μας συμπληρώνοντας αυτή τη σύντομη έρευνα!