این معروفترین نقاشی در لهستان است.
نقاشی نبرد گرونوالد، مرحله نهایی نبردی را نشان میدهد که در ۱۵ژوئیه سال ۱۴۱۰م. در اراضی گرنوالد رخ داد، جنگی میان نیروهای متحد لهستانی، لیتوانیایی و روسینی با نیروهای فرماندهی توتونیک که از سوی شوالیههای غربی حمایت میشدند. البته که لهستان در این نبرد پیروز شد.
این جنگ که یکی از بزرگترین نبردهای اروپا در قرون وسطی است، از مهمترین رویدادهای تاریخ لهستان به شمار میآید. در نتیجهی پیروزی نیروهای لهستانی، قدرت شوالیههای توتونیک در پروس درهم شکست. این موضوع برای ماتِیکو، نقاش تاریخی برجستهای که هنر خود را وسیلهای حیاتی در خلق و حفظ هویت ملی در دوران دشوار تقسیمات میدانست، به ابزاری تبدیل شد تا به وسیلهی آن پیامی نو به مخاطب برساند. در واقع، این دوره زمانی بود که سیاستهای آلمانیسازی شدیدی از سوی صدراعظم اتو فون بیسمارک علیه لهستانیهای قسمت پروس و سیاستهای سختگیرانه روسیسازی و سرکوبها پس از قیام ژانویه در بخش روسی نیز اعمال میشد.
ماتیکو ترکیببندی این اثر را به گونهای درنظر گرفته که انگار سعی دارد تماشاگر را به مرکز اصلی این نبرد پرهیاهو ببرد. در مرکز تصویر، دوک بزرگ لیتوانی، ویتائوتاس کبیر را میبینیم که در لباس قرمز به تصویر کشیده شده است، در حالیکه دستان خود را به نشانه قدرت و پیروزی بالا برده است. از آنجا که شخصیت درون تصویر مرکز توجه افراد زیادی است، افراد بسیاری به اشتباه او را به جای پادشاه ووادیسواف یوگایوا میپنداشتند. شناسایی این شخصیت به عنوان ویتائوتاس با توجه به میتره (تاجپوش سلطنتی) که بر سر دارد تأیید میشود. ووادیسواف، پادشاه لهستان، در قسمت درونیتری از نقاشی، در گوشه بالای سمت راست، به تصویر کشیده شده است. او با زره نقرهای بر تن بر اسبی سوار است، و توسط محافظانش احاطه شده است. تصمیم او برای شرکت نکردن در نبرد، که رفتاری خلاف آداب آن دوران بود، به او این امکان را داد که استراتژی موفقیتآمیزی را اجرا کند. سرانجام فرمانده بزرگ شوالیههای توتونیک، اولریش فون یونگینگن، را میتوانیم در پیشزمینهی تصویر ببینیم. او در برابر حمله پیادهنظامها از خود دفاع میکند. یکی از آنها لباس خاصی بر تن دارد، این لباس همان جامهی جلادان است، این فرد نیزهای را که نماد سلطنت در لهستان است، یعنی نیزه سنت موریس را در دستان خود گرفته است. این نماد یکی از مهمترین ارکان سلطنت در لهستان است، یادگاری که اوتو سوم در کنگره گنیزنو به بلسواف شجاع هدیه داده بود. این صحنه تمثیلی است که بهمنظور ایجاد امید در قلب تماشاگر برای غلبه و شکست دشمنان لهستان ترسیم شده است. این همچنین خیانت شوالیههای توتونیک به آرمانها و سیاستهای اوتو سوم را نمایان میسازد، کسی که روزگاری پادشاه لهستان را همپیمان خود میدید. در سمت راست تابلو، میتوانیم شوالیه سیاه، زاویشا چارنی را در لباس آبی ببینیم که با نیزهاش حمله ور میشود، او معمولاً به عنوان تجسم ایدهآلی از شوالیه قرون وسطایی شناخته میشود. بسیاری از شخصیتهای درون تصویر نمایانگر شوالیههایی هستند که واقعاً در میدانهای گرونوالد جنگیدهاند.
چون این نقاشی بسیار عظیم و پرجزئیات است، توصیه میکنیم برای دیدن تمام جزئیات آن، از نمایش صفحه کامل استفاده کنید :)