De Kunst van het Schilderen

"De kunst van het schilderen", ook wel bekend als "De allegorie van het schilderen", of "Schilder in zijn atelier", is een 17e-eeuws olieverfschilderij op canvas van de Nederlandse schilder Johannes Vermeer. Veel kunsthistorici geloven dat het een allegorie op de schilderkunst is, vandaar de alternatieve titel van het schilderij. Na Vermeers "Christus in het huis van Martha en Maria" is het het grootste werk van de meester. De compositie en iconografie maken het ook tot het meest complexe werk van Vermeer. Experts schrijven symbolen toe aan verschillende aspecten van het schilderij. Het onderwerp wordt verondersteld Fama, Pictura of Clio, de muze van de geschiedenis, te zijn, zoals blijkt uit het feit dat ze een lauwerkrans draagt, een trompet vasthoudt, mogelijk met een boek van Herodotus of Thucydides, wat overeenkomt met de beschrijving in Cesare Ripa's 16e-eeuwse boek over emblemen en personificaties getiteld Iconologia. Maar volgens Ripa moet Geschiedenis achterom kijken en niet naar beneden zoals op dit schilderij. In navolging van Vermeers tijdgenoot Gerard de Lairesse, geïnteresseerd in het Franse classicisme en Ripa, is er nog een andere verklaring; hij noemt geschiedenis en poëzie als de belangrijkste bronnen van een schilder. Het vrouwtje in een blauwe doek en met een trompet en de laurier zou ook poëzie kunnen vertegenwoordigen. De tweekoppige adelaar, symbool van het Habsburgse Heilige Roomse Rijk, die mogelijk de centrale gouden kroonluchter siert, kan de voormalige heersers van de Lage landen voorstellen. De grote kaart op de achterwand heeft een opvallende vouw die de Zeventien Provincies scheidt tussen het noorden en het zuiden. (West staat bovenaan de kaart.) De vouw symboliseert de scheiding tussen de Nederlandse Republiek in het noorden en de zuidelijke provincies onder Habsburgse heerschappij. De kaart toont de vroegere politieke verdeeldheid tussen de Unie van Utrecht in het noorden en de loyale provincies in het zuiden.