Stilleven met oesters

Vorige week, in de woensdagse bedenkingen over kunst, hebben we enkele hypothetische oefeningen gemaakt om Jeremy Benthams perspectief op het utilitarisme te begrijpen. Met zijn wiskundige benadering konden we de gevolgen van acties meten en zo de waarde ervan vaststellen op basis van de hoeveelheid plezier en afwezigheid van pijn die ze opleverden. Volgens het voorbeeld van vorige week zijn enkele tortilla's dus waardevoller dan een schilderij. In Benthams vergelijking worden plezier en pijn uiteindelijk bepaald door twee dingen: hun duur en hun intensiteit. Uit vrees dat een wereld bekeken door deze tweeledige lens zou kunnen leiden tot een overbodig leven, een leven dat er alleen op gericht is pijn te vermijden en gemakkelijke genoegens na te jagen, confronteerde Stuart Mill dit perspectief met nog een ander, nogal bizar gedachte-experiment.  Ik durf wedden dat je je vandaag bij het wakker worden niet net een oester voelde. Maar laten we het eens proberen, met het oog op Mills experiment. Als je moest kiezen tussen het leven van een onsterfelijke oester, die nooit pijn voelt, of het leven van Henri Matisse (oorspronkelijk werd in het experiment  de componist Joseph Haydn genoemd), die de hoogste genoegens van het scheppen heeft ervaren maar ook de pijn van lijden en dood, welk leven zou je dan kiezen? Volgens de wiskundige hypothese van Bentham, waarin de variabelen de duur en de intensiteit zijn, zou het oesterbestaan de voorkeur verdienen: de oneindige duur ervan zou de intensiteit in Matisses leven overtreffen. Mill zag wel in dat het resultaat absurd was en dat men zo vervalt in een bestaan dat alleen op zinnelijkheid gebaseerd is. Daarom maakte hij een onderscheid tussen twee soorten genoegens: superieure genoegens en Inferieure genoegens, waarbij de lichamelijke genoegens inferieur zijn aan de intellectuele. Tussen haakjes, Artur Deus Dionisio, het is vandaag een #museumselfie-dag - vergeet niet je selfie met een hashtag op je social media-account te zetten:) Tot morgen!