La Fornarina by Raphael Santi - 1518-1520 - 85 cm x 60 La Fornarina by Raphael Santi - 1518-1520 - 85 cm x 60

La Fornarina

Olie op houtpaneel • 85 cm x 60
  • Raphael Santi - 1483 - April 6, 1520 Raphael Santi 1518-1520

Margarita Luti (ook Margherita Luti of La Fornarina, "de dochter van de bakker") was de minnares en het model van Rafaël. Het verhaal van hun liefde is de archetypische 'kunstenaar-model'-relatie van de westerse traditie geworden, maar toch is er weinig bekend over het leven van deze vrouw. Hier draagt ze de naam van de schilder op een lint rond haar arm en ze heeft een verlegen uitdrukking die wordt vergeleken met de glimlach van de Mona Lisa. In zijn Levens van de grootste schilders, beeldhouwers en architecten beweert Vasari dat Rafaël "zich niet op zijn werk kon concentreren vanwege zijn verliefdheid op zijn minnares"; hij insinueert zelfs dat deze mysterieuze vrouw Rafaëls vroegtijdige dood kan hebben veroorzaakt (door een teveel aan seksuele inspanning), wat allemaal zou verklaren waarom het schilderij, hoe fantastisch het er ook uitziet, technisch gezien eigenlijk niet af is.

Onlangs werd in een recente studie van de Italiaanse kunsthistoricus Maurizio Bernardelli Curuz gesuggereerd dat Rafaël en Luti al waren getrouwd in een heimelijke ceremonie. Uit angst voor een schandaal nam de kunstenaar het geheim mee in zijn graf. Een hele reeks van huwelijksallegorieën in het portret wijzen op het geheime huwelijk. De belangrijkste aanwijzing is de broche die op de modieuze zijden tulband van La Fornarina is gespeld: het is het soort dure snuisterij dat een vrouw op haar trouwdag zou dragen. De parel, die ook is afgebeeld op een ander portret van een vrouw, La Donna Velata, versterkt de theorie dat het model Margherita heette - een Latijns woord voor parel - en niet Maria Bibbiena, de vrouw die de bruid van de kunstenaar zou worden. Er zijn nog meer hints naar een huwelijk, zoals het blauwe lint om de arm van de vrouw met Rafaëls naam - een ongebruikelijke manier om een portret te signeren - of een ring aan haar linkerhand die later door Rafaëls leerlingen werd overschilderd. Het portret is ook geschilderd met op de achtergrond gebladerte van mirte en kweepeer, symbolen van liefde, vruchtbaarheid en trouw.