De Nacht

Vandaag is de dag! Zoals je misschien wel weet presenteren we elke zondag van deze maand een kunstwerk uit de collectie van het Kunstmuseum Bern in Zwitserland. Dit is inmiddels de derde van september. :)

Het schilderij De Nacht van Ferdinand Hodler lijkt pessimistisch en somber. In een bleek landschap, omgeven door zeven slapende figuren, ziet men een sterke man die aan het worstelen is met een wezen dat gehuld is in het zwart. Het valt op dat het slapende figuur die uit een nachtmerrie wakker geschrokken is in het midden van het schilderij, vergelijkbare gezichtskenmerken heeft als Ferdinand Hodler. Het donkere figuur in een mantel is de personificatie van de dood als een versterking van de slaap. Het schilderij weerspiegelt de angst van de kunstenaar voor de dood wat hem sinds zijn vroegste jeugd plaagde. Dat was het resultaat van vele tragedies in zijn familie. Dit verklaart ook waarom Hodler achterop het doek schreef: "Er zijn veel mensen die 's avonds gaan liggen om te rusten, maar die 's ochtends niet wakker worden".

Hodler voelde zich zijn hele leven benadeeld en verkeerd begrepen. Na een extreme armoedige jeugd en het moeten vechten als een volwassene tegen de dominante smaken van die periode, creëerde hij een symbolische vertegenwoordiging van zijn eigen bestaan in het schilderij De Nacht. Als een vechtende kunstenaar wordt hij verkeerd begrepen door zijn tijdsgenoten die om hem heen aan het slapen zijn.

Het schilderij is ook een vertegenwoordiging van het complexe liefdesleven van Hodler. In die tijd werd hij heen en weer getrokken door twee vrouwen. De vrouw die aan de linker kant van het schilderij ligt is zijn geliefde Augustine Dupin, terwijl het figuur aan de rechter kant van het schilderij zijn eerste vrouw Berta Stucki is. De nacht wordt hier niet voornamelijk vertegenwoordigd door de duisternis, maar door slaap. De cruciale elementen van de compositie zijn de parallelle horizontale lijnen van de achterover leunende figuren en hun min of meer symmetrische uitlijning. Dit onthult Hodler's geloof in het formele principe van "parallellisme", wat hij gebruikt om zijn schilderijen meer expressieve kracht bij te geven.

De Nacht werd verbannen van een tentoonstelling in het Musée Rath in Gevene in 1891, voor morele redenen. Na protest van het publiek stelde Hodler het schilderij ten toon in het Palais Electoral en vroeg hij één Zwitserse frank als toegangsprijs. De tegenstrijdigheid in de pers hielp hem om een grote menigte aan te trekken om zijn werk te bekijken. Daardoor verdiende hij ongeveer 1000 Zwitserse frank en kon hij de reis naar Parijs die hij zo graag wilde maken eindelijk betalen. Daar begon zijn internationale carrière.