John Singleton Copley
Een schilderij dat een verhaal vertelt, is fascinerend, maar als het verhaal waar is, wordt het nog boeiender. De setting voor dit dramatische stuk zijn de wateren van de haven van Havana. Brook Watson, een veertienjarige matroos en wees, heeft besloten om te gaan zwemmen. Plotseling wordt hij aangevallen door een tijgerhaai. Terwijl hij om hulp schreeuwt en zijn bemanningsleden hem te hulp schieten, valt de haai een tweede keer uit, waarbij hij de jongen opnieuw onder water trekt en deze keer een stuk van zijn been afscheurt. Verwoed proberen de matrozen Watson, spookachtig wit, naakt en hulpeloos, met bloed dat uit zijn rechterbeen stroomt, uit het kolkende water te trekken. De haai, met open kaken, nadert voor een derde slag, terwijl de zeeman aan de achtersteven zich voorbereidt om het monster met een harpoen te speren. Wat gebeurt er daarna? Hoe eindigt het verhaal?
Gelukkig overleefde Watson de beproeving, hoewel zijn been onder de knie moest worden geamputeerd. Ongeveer dertig jaar later, toen hij een welvarende koopman in Londen was, gaf Watson de Amerikaanse kunstenaar John Singleton Copley de opdracht om dit gruwelijke incident vast te leggen. Copley, geboren in Boston, was naar Engeland verhuisd om zijn artistieke ambities te verwezenlijken. Hij was al meer dan een decennium een succesvol portretschilder in de koloniën en verlangde ernaar een scène van historische betekenis te schilderen. Maar dit, zijn eerste historische schilderij, was uniek omdat het geen prominente personages uit de mythologie of de oudheid bevatte. Toch sprak het zowel kunstcritici als 'gewone mensen' aan en maakte het een blijvende indruk in de kunstwereld.
Naast zijn betekenis in het genre van de historische kunst, heeft dit schilderij geholpen om de mythe van alle haaien als mensetende monsters te verspreiden. Interessant genoeg is het onwaarschijnlijk dat Copley ooit een haai had gezien, aangezien zijn weergave van het wezen met lippen, naar voren gerichte, zoogdierachtige ogen en vreemd gevormde vinnen niet correct is. Niettemin, het krachtige drama van het moment (versterkt door de bijna verticale harpoen die door de horizontale elementen van Watson, de haai, de boot en de haven van Havana snijdt) en het brede scala aan emoties die te zien zijn op de gezichten van de bemanning(angst, mededogen, woede) compenseren die onnauwkeurigheden ruimschoots . De monumentale afmetingen van het schilderij (54,9 x 228,6 cm) dragen bij aan de visuele intensiteit. Na de dood van Watson werd het schilderij aan Christ's Ziekenhuis nagelaten als een baken van hoop en aanmoediging voor de jeugd in tijden van tegenspoed.
~ Martina