Nachtelijk Festijn

Oh, wat hebben we Paul Klee gemist!

Paul Klee, geboren in december 1879, had als kind muzikale aspiraties. Als tiener besloot hij echter om carrière in de kunsten te gaan maken, en begon in 1898 met een studie aan de Academie der Fijne Kunsten in München. Hij had een talent voor tekenen, maar hij dacht zelf dat hij nooit zou leren schilderen omdat hij kleur niet begreep. Wat moeten we dan maken van het mooie en kleurrijke Nachtelijk Festijn?

Het oeuvre van Paul Klee is zo gevarieerd dat het moeilijk valt te categoriseren op het gebied van stijl. Dit kunstwerk is echter gegrond in het expressionisme. Het stelt een nachtelijke scène voor, met structuren, bomen, gebladerte, de lucht en sterren. De gebouwen zijn kinderlijk weergegeven: een huis, misschien een schuur en een kerk (misschien) zijn slechts gevormd door simpele lijnen en vormen. De vormen die in de verte te zien zijn zijn verbonden door midden van een horizontale lijn die dwars door het midden van het schilderij loopt. Voor mij verbindt én scheidt deze lijn de voorgrond en de achtergrond, lucht en land, wijdsheid en nabijheid. Ik heb het gevoel dat ik een kleine, warme plek inkijk onder een onpeilbare hemel. Deze warme komt natuurlijk van Klee's kleurgebruik - de vaardigheid die hij niet onder de knie kreeg!

Hij gebruikt hier rode en groene contrasten voor harmonie; bomen zijn bestippeld met wit alsof ze geaccentueerd worden dooer maanlicht; de burcht gevormd door het centrale rode dak wordt aan de zijkanten en eronder uitgebalanceerd door rode toetsen, deze worden dan weer gecompenseerd door het groene land en objecten in de verte - bergen misschien? Dit werk heeft iets fundamenteel dromerigs, alsof verschillende mogelijkheden tegelijkertijd plaatsvinden, wat niet uitmaakt omdat het niet echt is. Als ik naar dit schilderij kijk kan ik zo slapende zijn, weg in een wereld waar het alledaagse is vermengd met de restanten van mijn onderbewustzijn.

Klee ontwikkelde tijdens zijn lidmaatschap bij Bauhaus (1921-1931) zijn eigen kleursysteem. Hij nam het bestaande kleurenwiel en maakte er een bol van waar kleur kon worden weergegeven als tint, waarde en intensiteit. Hij had ook het idee dat kleur een visueel gewicht had: rood is bijvoorbeeld best zwaar volgens Klee. In 1914 schreef hij in z'n dagboek dat "Kleur en ik één zijn" - een statement waar ik het mee eens ben als ik naar Nachtelijk Festijn kijk. Het is een testament voor de kracht van dit schilderij, dat de toeschouwer helemaal in zich op kan nemen. Het is moeilijk voor te stellen dat Klee geloofde dat hij nooit de expressieve en emotionele kracht van kleur zou beheersen.

- Sarah

Bekijk ook het artikel "Paul Klee's Autumn Atmosphere" op DailyArtDaily.com :)