Josip Vaništa
Gisteren was het Manet verjaardag, dus vandaag presenteren we, dankzij het Museum voor Hedendaagse Kunst in Kroatië, een hedendaags eerbetoon aan de kunstenaar. Josip Vaništa (Karlovac, 1924) is een van de laatste grote actieve kunstenaars van de neo-avant-gardebeweging en een van de meest raadselachtige persoonlijkheden van de hedendaagse Kroatische kunst. Deze mening wordt vaak verwoord door vooraanstaande curatoren en critici die Vaništa in de internationale kunstscène erkennen als een van de voorouders van conceptuele kunst in de wereld, met name door zijn werk in de iconische Gorgona-kunstgroep (1961-1966). Destijds en onder die heersende ideologie betekende het radicalisme en zelfs de subversiviteit van de leden van de groep, het overschrijden van de grenzen van de academische en conventionele regels van de omgeving waarin ze werkten.
Bijna 100 jaar na Manet vestigt Josip Vaništa zijn eerbetoon aan Manet in de etalage van de Schira Salon (Studio G), een lijstenmakerij in Zagreb. Het is een stil protest tegen de hardheid van de omgeving en het systeem dat beschaafde middenklasse-normen belachelijk maakt, [de] traditie veroordeelt als decadent en burgerlijk, terwijl nieuwigheid wordt genegeerd of aangevallen.
Josip Vaništa zocht de noodzakelijke uitrusting voor deze uitstalinstallatie - een vergulde stoel, een wandelstok en een hoge hoed - via een advertentie in de dagblad van Zagreb. De enige interventie op deze objecten, die de kwaliteiten van Manet als een persoon van burgerlijk gedrag en opvoeding vertegenwoordigt, maakte Vaništa op de stok. Hij verbond de uiteinden van twee wandelstokken aan elkaar en maakte een bizar voorwerp dat zijn functie niet meer kon vervullen. In feite, was in de context van de jaren zestig en het socialisme met een menselijk gezicht, een hoge hoed op het hoofd ook onmogelijk.