Pieter Bruegel de Oude
Het schilderij van vandaag presenteren we dankzij het Kunsthistorisches Museum in Wenen, waar je nu 's werelds eerste grote monografie van Pieter Bruegel de Oude kunt bezoeken. Ongeveer de helft van alle bestaande werken van Pieter Bruegel de Oude is daar te zien. Een echte must voor alle kunstliefhebbers, maar als je niet in Wenen kunt zijn, kun je hem vandaag zien in DailyArt! :)
Bruegels Boerendans is een van de schilderijen waarop de mythe van de ‘Boeren-Bruegel' is gebaseerd, gevoed door de observatie van Karel van Mander in zijn Schilder-Boeck (1604) dat 'Bruegel zich vermaakte met het observeren van de aard van de boeren — bij het eten, drinken, dansen , springen, vrijen en ander amusement." Tot op heden kan de opdrachtgever en de oorspronkelijke context van het schilderij niet definitief worden bepaald.
De kerkkermis die volgt op de voltooide oogst — waar de stengels van stro en notendoppen op de voorgrond naar verwijzen — biedt de boeren een welverdiende gelegenheid om feest te vieren. De setting is een straat in een Brabantse stad die zich uitstrekt tussen een herberg en een kerk. Een geïmproviseerde (opklapbare?) tafel met eenvoudige kost (brood, boter, zout en bier) en drinkbekers staat naast de taverne links op de voorgrond. Twee kransen op het dak geven aan dat hier verse drankjes worden geserveerd. De aanleiding voor het festival wordt geduid door de rode vlaggen van een boogschuttersgilde, met afbeeldingen van de Heilige Maagd en Sint-Joris. De gekleurde houtsnede op de boom rechts, met de bos bloemen eronder, zijn verdere verwijzingen naar de christelijke oorsprong van dit boerenfeest. De marktkraampjes rond de kerk, die de compositie op de achtergrond sluiten, zijn ook traditionele kermismotieven.
Het paar dat in snelle passen de dans binnenstormt vanaf de rechterzijde en de bedelende figuur met een uitgestrekte hand aan de linkerrand die hun aandacht zoekt, creëren een spannend moment van irritatie dat de compositie op indrukwekkende wijze karakteriseert en de toeschouwer in zijn ban houdt. Dit levendige vignet, gecombineerd met de prachtig weergegeven, portretachtige karakterhoofden zoals die van de doedelzakspeler en zijn maatje op de voorgrond, het pulserende ritme van de levendige cirkeldans, en de charmante scène van de twee voorzichtig dansende kinderen zijn onderscheidend voor dit meesterwerk, dat ongeëvenaard is in dynamiek en monumentaliteit. Een verfijnd, ruimtelijk bepalend kleurgebruik leidt de kijker door de compositie. Een goed voorbeeld is de rode broek van de jonge danser in het midden, wiens voeten onder de armen van het paar op de voorgrond uitflitsen en zo zijn positie in de ruimte verankeren, is daar een voorbeeld van.
PS Voor meer Bruegel, klik hier om over zijn De korenoogst te lezen.