Jacques-Louis David
Vandaag laten we jullie, met dank aan de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België, een van de beroemdste schilderijen van de wereld zien. Maar dat is meteen ook het laatste meesterwerk uit hun collectie dat we in deze aan dit museum gewijde maand tonen. Geniet ervan! En... Happy Halloween!
Parijs, zaterdag 13 juli 1793. Om 19.15, na een korte woordenwisseling met de vriendin van het slachtoffer, Simone Evrard, werd Marie-Anne Charlotte Corday toegelaten tot de kamer van Jean-Paul Marat op de rue des Cordeliers 30. Kort daarvoor had zij een groot mes gekocht in een winkel vlakbij het Palais-Royal. Vaardig stak zij het mes in de borst van de politicus en publicist, die op dat moment in bad lag om de pijn die werd veroorzaakt door zijn huidziekte te verlichten. De aristocratische Charlotte Corday was een overtuigde royalist uit Caen die het in haar hoofd had gezet de wereld te verlossen van de agitator Marat. Zij werd onmiddellijk na de moord gearresteerd en na een kort proces tot de guillotine veroordeeld. Vanaf september 1789 had Marat de krant 'L'ami du peuple' uitgebracht, en hij was zeer populair. De politiek van de krant was keihard en niets en niemand ontziend. De mogelijkheid om politieke propagandistische munt te slaan uit de moord bleef niet onopgemerkt en de Nationale Conventie verzocht Jacques-Louis David om Marat op doek te vereeuwigen. Toentertijd was David niet alleen de meest vooraanstaande Franse kunstenaar, maar ook een nauwe persoonlijke vriend van Marat, lid van de revolutionaire raad en voorzitter van de Jacobijnen Club. Als leden van de Conventie, hadden beide mannen voor de doodstraf van koning Lodewijk XVI gestemd. Van een neoklassieke kunstenaar verwacht men onderwerpen en taferelen die verwijzen naar de Klassieke Oudheid en de burgerlijke deugden van de Romeinse republiek. Maar toch, in dit specifieke geval was de waarheid een geheel andere. David plaatste het actuele onderwerp in een eigentijdse setting. 'Ik dacht dat het belangrijk zou zijn hem te tonen zoals ik hem kende, schrijvend voor het geluk en het welzijn van het volk', vertelde David. En hoewel de klassieke held hier in het heden wordt afgebeeld, wordt hij daarmee niet tot een alledaags personage. Met dat doel beperkte David de herkenbaarheid en de 'aanraakbaarheid' tot het uiterste minimum van het onderwerp, Jean Paul Marat, en hetgeen hem tot held maakte. Er is geen huiskamer, moordenaar, geen vriend of vriendin om het onderwerp te plaatsen in het leven van alle dag. Er is geen kleding om het tafereel te kunnen dateren: Marat is naakt. Slechts enkele fragmenten van zijn revolutionaire bezigheden (schrijfbenodigdheden), altruïsme en openhartigheid (de brief), lijden (het bad) en een heroïsche dood (het bebloede mes) vormen met elkaar het beeld van Marat als de ruimhartige held, die bereid is zijn leven op te offeren voor het bereiken van zijn revolutionaire idealen.
Text: Frederik Leen © Koninklijke Musea voor de Schone Kunsten van België, Brussel
PS Bekijk onze DailyArt Prints eens hier :)
PPS Welk verband bestaat er tussen de Franse Revolutie en Coldplay? Klik hier om daar achter te komen.