De tuin der lusten (middenpaneel)

Hieronymus Bosch is als persoon bijna net zo mysterieus als zijn schilderijen. Het complexe symbolisme van zijn werk, vooral in het middenpaneel van het drieluik dat we vandaag tonen, heeft in de afgelopen eeuwen aanleiding gegeven tot een hele reeks wetenschappelijke interpretaties. Oorspronkelijk heette het niet De tuin der lusten; die titel kreeg het pas in de huidige tijd, hetgeen ook tot misverstanden leidde.

Kunsthistorici verschillen van mening of het middenpaneel van het drieluik een moralistische waarschuwing is of een blik op het verloren paradijs. Drieluiken uit die periode waren in het algemeen bedoeld om van links naar rechts te worden bekeken, waarbij het linker en het rechter paneel vaak respectievelijk Eden en Het laatste oordeel afbeeldden. Dit terwijl het hoofdthema onderwerp was van het middenpaneel. Hier, hetgeen we alleen bij Bosch zien, treffen we God niet aan op het middenpaneel. In plaats daarvan toont dit paneel de mensheid, als naakte mannen en vrouwen die uit vrije wil verwikkeld zijn in diverse genotsbeluste activiteiten. 

We weten niet of het drieluik bedoeld was als altaarstuk. Maar in het algemeen bestaat er consensus dat, gezien het extreme thematische karakter van het midden- en het rechter paneel, het niet bestemd was om een plaats te krijgen in een kerk of klooster. Men gaat ervan uit dat de opdracht ervoor kwam van niet-kerkelijke zijde.

Vergeet niet om in te zoomen op het schilderij. Het bevat zoveel details dat je er uren mee bezig kunt zijn om het goed te bekijken.