Mars

Op deze dag in 1599 werd Diego Velázquez, een van de grootste Spaanse schilders en hofschilder van koning Filips IV van Spanje en Portugal, gedoopt. Zijn precieze geboortedatum is onbekend, dus gebruiken we deze dag om zijn verjaardag te vieren!

Zelfs de god van de oorlog, Mars, heeft af en toe rust nodig.

Dit werk behoort tot de mythologische schilderkunst en toont een satirische en sterk vermenselijkte weergave van de oorlogsgod Mars. Velázquez liet zich waarschijnlijk inspireren door klassieke voorbeelden zoals de Ludovisi Ares, toegeschreven aan Scopas, en Michelangelo’s Il Penseroso van de Medici-graven in de Basiliek van San Lorenzo. In plaats van goddelijke kracht en heldhaftigheid, zien we hier echter een ironische herinterpretatie die Mars transformeert tot een bedachtzame en kwetsbare figuur.

De god zit uit te rusten—zijn blik straalt contemplatie, berusting of vermoeidheid uit. Hoewel hij te herkennen is aan de speer tegen zijn dij en het afgedankte harnas en de helm aan zijn voeten, is hij ver verwijderd van de gebruikelijke glorievolle voorstelling. Zijn naaktheid en slappe huid suggereren ouderdom en uitputting, wat hem een melancholieke, bijna zwaarmoedige uitstraling geeft—een scherp contrast met de gebruikelijke krachtige krijger.

Sommige kunsthistorici zien in dit schilderij een vanitas-thema: Mars zou nadenken over de zinloosheid van overwinning. Deze melancholie kan ook verwijzen naar de neergang van de Spaanse militaire macht, in het bijzonder de nederlaag van het ooit gevreesde Leger van Vlaanderen bij de Slag bij Rocroi. Die verwijzing is subtiel—misschien slechts gesuggereerd door de stijl van Mars’ snor—maar zeker intrigerend.

Een andere mogelijke betekenislaag is de link met de mythe van Mars en Venus. Hun overspelige relatie, die beroemd werd onderbroken door Venus’ echtgenoot Vulcanus, is ook onderwerp van een ander schilderij van Velázquez. De witte lakens achter Mars kunnen symbolisch verwijzen naar hun ontmaskering, terwijl zijn verslagen, peinzende houding eerder verdriet of liefdesverdriet lijkt uit te drukken dan militaire overpeinzing—liefde verloren in plaats van overwinning behaald.

PS Goed nieuws! Dit schilderij maakt deel uit van een van onze gloednieuwe postkaartensets! Neem zeker een kijkje in de online DailyArt Shop.:)

PPS De schilder van vandaag is een van de beroemdste Spaanse schilders aller tijden. Ontdek Diego Velázquez in 10 schilderijen!