La Fornarina

Margarita Luti (także Margherita Luti lub La Fornarina, "córka piekarza") była kochanką i modelką Rafaela. Historia ich miłości stała się archetypem relacji artysta-modelka w tradycji zachodniej, jednak niewiele wiadomo o jej życiu. Tutaj nosi imię malarza na wstążce na ramieniu oraz nieśmiały wyraz twarzy, który porównywano do uśmiechu Mony Lisy. W swoich Żywotach artystów Vasari twierdzi, że Rafael "nie mógł poświęcić się pracy z powodu zauroczenia kochanką"; insynuuje nawet, że ta tajemnicza kobieta mogła być przyczyną przedwczesnej śmierci Rafaela (przypisywanej nadmiernemu wysiłkowi seksualnemu) - wszystko to wyjaśniałoby, dlaczego obraz ten, choć wygląda imponująco, jest technicznie niedokończony.

Najnowsze badania włoskiego historyka sztuki Maurizia Bernardellego Curuza sugerują, że Rafael i Luti musieli już zawrzeć związek małżeński podczas potajemnej ceremonii. Obawiając się skandalu, artysta zabrał ten sekret do grobu. Natomiast szereg alegorii zaślubin na portrecie wskazuje na sekretne małżeństwo. Największą wskazówką jest broszka przypięta do modnego, jedwabnego turbanu La Fornariny - drogiej ozdoby, którą kobieta nosiła w dniu ślubu. Perła, znajdująca się także na innym portrecie kobiecym, La Donna Velata, potwierdza tezę, że modelka miała na imię Margherita - łacińskie słowo oznaczające perłę - a nie Maria Bibbiena, zamierzona przez artystę panna młoda. Są też inne matrymonialne wskazówki, począwszy od niebieskiej wstążki na ramieniu kobiety, na której widnieje nazwisko Rafaela - nietypowy sposób sygnowania portretu - po obrączkę na jej lewej ręce, którą później zakryli uczniowie Rafaela. W tle portretu znajdują się również liście mirtu i pigwy, symbole miłości, płodności i wierności.