Jan van Eyck
Dziś, tak jak przez ostatnie dwie niedziele, prezentujemy kolejne dzieło z Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu. Oto niezwykly portret wykonany przez piętnastowiecznego mistrza, Jana van Eycka. Podziwiajcie!
W 1435 r. Jan van Eyck odbył, na życzenie Filipa III Dobrego, księcia Burgundii (którego uprzywilejowanym dworskim malarzem pozostawał przez poprzednią dekadę), podróż z Brugii do Arras. Podczas kongresu, będącego próbą zakończenia dziesięcioleci wrogości pomiędzy Francją a Burgundią, van Eyck malował portrety niektórych obecnych. Wśród nich był Kardynał Niccolo Albergati, który jako nancjusz apostolski był jednym z najważniejszych uczestników negocjacji.
Jeszcze w Arras van Eyck wykonał rysunki ołówkiem (Drezno, Staatliche Kunstsammlungen, Kupferstichkabinett), które najprawdopodobniej, przedstawiają kardynała. Tutaj flamandzki malarz nie tylko uchwycił fizjonomię starszego duchownego ale w swoich notatkach opisał również kolorystykę. Obraz powstał kilka lat po spotkaniu w Arras. Niektórzy eksperci nie są zgodni co do tożsamości modela. Od VII w. wszystkich chrześcijańskich duchownych obowiązywała szczególna fryzura: tzw. tonsura, wygolona lub wystrzyżona okrągła przestrzeń na czubku głowy. Ale postać na portrecie jej nie posiada. Ubiór jest równie niezwykły: futrzana lamówka nie jest tradycyjnym elementem kardynalskiego ornatu.
Realistycznie i szczegółowo, w najmniejszych detalach van Eyck maluje cechy charakterystyczne nieco szorstkiej fizjonomii duchownego. Monochromatyczne, ciemne tło przyciąga uwagę widza do twarzy modela. Wbrew powtarzanej w historii sztuki legendzie, van Eyck nie wynalazł farby olejnej, tj. nie był pierwszym, który wykorzystał rozpuszczalne w oleju żywice jako spoiwa. Jednak swoją nową techniką przeniósł malarstwo (które już było w rozkwicie w ilustrowanych książkach) na większy format, w postaci malarstwa panelowego. Cienko lakierowane pigmenty nadały nieznany wcześniej połysk; dodatkowo ta technika pozwoliła van Eyckowi osiągnąć dużą wyrazistość na bardzo niejednorodnej powierzchni i oddać najdrobniejsze detale.