Melancholia w ogrodzie Życia

Naukowe i pouczające aluzje oraz alegorie często stanowiły pretekst dla moralizatorskich spostrzeżeń na temat życia, ludzkości i kierunku, w jakim zmierza świat. Uznanie wobec tego rodzaju przedstawień ilustruje obraz Matthiasa Gerunga, który dziś prezentujemy. Melancholia ukazana tutaj jako bezczynna, raczej zmysłowa, uskrzydlona postać jest niemal pod każdym względem przeciwieństwem wyobrażenia ze słynnego arcydzieła Dürera z 1514 roku. Siedzi w centrum rozległego krajobrazu, podzielonego na niewielkie fragmenty. Odbywają się tam turnieje, ludzie ze wszystkich warstw społecznych cieszą się życiem przy stolikach do gry lub w domach publicznych, ale widać tu też rolników uprawiających swoje pola i górników pracujących w kopalni. Cztery pory roku nadeszły jednocześnie, wojna i pokój trwają obok siebie, a przy walących się i obracających się w proch fortyfikacjach powstają nowe budynki.

To wszystko i jeszcze więcej rozgrywa się pod wpływem Słońca, Księżyca i Marsa, spersonifikowanych przy górnej krawędzi obrazu. Saturn, planeta kontrolująca melancholijny temperament i symbolizująca dążenie do wiedzy, objawiła się w niewielkiej postaci geometry u dołu obrazu. W ten sposób obraz przedstawia całość istnienia, jego przemijanie i zależność ludzkości od wyższych, kosmicznych, metafizycznych sił.

Dzisiejsze dzieło prezentujemy dzięki Staatliche Kunsthalle Karlsruhe. :)