Osman Hamdi Bey
Bu tablo Türkiye’deki takipçilerimizden biri olan Kutlay tarafından bize önerildi. Kendisine aynı zamanda kaynaklar konusundaki yardımları için de teşekkür ederiz :)
1906 yılında yapılan bu eser, muhtemelen gelmiş geçmiş en pahalı Türk tablosudur. 2004 yılında 3.5 milyon dolara satılmış olup şu anda İstanbul Pera müzesinde sergilenmektedir. Osman Hamdi Bey bu eseri, Osmanlı’ya büyük bir politik ve sosyal kaosun hakim olduğu bir dönemde yaratmıştır. Eser, 19. Yüzyılda Tanzimat Fermanı ile getirilen batılı giyim tarzı ve fes öncesi eski Osmanlı kıyafetleri içerisinde yaşlı bir adamı betimler. Yaşlı adam, elindeki ney ile hemen ayağının yanı başında duran kaplumbağaları “eğitmeye” çalışmaktadır. Osman Hamdi bey, içinde bulunduğu çağın dışındaki giysilerle betimlediği bu yaşlı adamın kaplumbağaları terbiye etmeye çalışmasıyla, Osmanlı İmparatorluğu’nda yapılan, yavaş ve verimsiz reform girişimlerine atıfta bulunur. Resimdeki yaşlı adam, odadaki tek ışık kaynağı olan pencerenin yanında durmaktadır.
Osmanlı İmparatorluğu 18. Yüzyılda - Lale Devri olarak da bilinir - güç kaybetmeye başlamıştır. Bu dönemde, padişahın imparatorluğu modernize etmek amacıyla Avrupa ile kurmaya çalıştığı ticari ve kültürel ilişkiler, yüksek rütbeli yabancı bürokratlar için düzenlenen şaşalı parti ve kutlamalardan öteye gidemediği için başarısız olmuştur. Bu parti ve kutlamalarda, masalar arasında, kabuğunun üstünde mum taşıyan ve bunun için gerçekten eğitilmiş kaplumbağalar dolaşırdı. Bu nedenle Osman Hamdi Bey, eski Osmanlı İmparatorluğu’nu sembolize etmek için kaplumbağaları kullanmıştır.
Resimdeki kaplumbağa terbiyecisi, bu hayvanları “eğitmeye” çalışmaktan bıkmış; neredeyse imkansızı başarmaya çalışmaktan yorulmuştur. Yaşlı adam, bir şeyleri değiştirmeye çalışan fakat sonunda Türk toplumunun o zamanki durumunu değiştirmenin imkansız olduğunu fark eden bir figürü yansıtır. Tablodaki oda, gerçekten de Bursa’daki Yeşil Cami’de bulunan bir odadır.
Zamanında değerinin anlaşılmamasına rağmen, sultan otoritesine son veren (hükümet darbesi ile Üç Paşalar iktidarı başlamıştır) ve Osmanlı’nın 1. Dünya Savaşı’na girmesine zemin hazırlayan olayların ilki olan 1908 yılındaki Jon Türk devrimi sırasında büyük bir önem kazanmıştır.
Osman Hamdi Bey, Türkiye’de modern arkeolojinin kurucusudur ve İstanbul Arkeoloji müzesinin dünyadaki en iyi müzelerden biri yapmak için bir çok çalışma yapmıştır.