Η Οπτασία

Στις προηγούμενες Σκέψεις της Τετάρτης για την Τέχνη μείναμε να αναρωτιόμαστε με μια προοπτική: θα μπορούσε η Τέχνη να αυτοπροσδιοριστεί, και να σταθεί μόνη της, χωρίς την ανάγκη να οριστεί από εξωτερικούς ως προς το έργο παράγοντες, όπως η χρησιμότητα, η ηθική, το μήνυμα... Αυτή η επιθυμία να απελευθερωθεί η Τέχνη από οτιδήποτε άλλο δημιούργησε, στις αρχές του 19ου αιώνα, την έκφραση “l'art pour l’art” - Η Τέχνη για την τέχνη. Αυτή η διακήρυξη συνδέεται αρχικά με τον Θεόφιλο Γκωτιέ, παρόλο που η κεντρική ιδέα είχε αρχικά αναπτυχθεί από του ύστερους ρομαντικούς, όπως ο Πόε - και ο Μπωντλαίρ, μεταφραστής και μεγάλος θαυμαστής αυτού του ρομαντικού συγγραφέα, διέδωσε μέσω του ευρωπαϊκού μποέμικου κύκλου αυτό το ιδεώδες της ανεξαρτησίας και της επάρκειας, που τόσο καλά εξυπηρετούσε το ρητό του ελεύθερου πνεύματος. Έτσι, η ηθική κρίση που προέκυψε με τη βιομηχανική επανάσταση και τη μοντέρνα αστική ζωή, είχε βρει την ηθική ουδετερότητα και την έλλειψη προκαταλήψεων για να προσεγγίσει οποιοδήποτε θέμα, στο ευρύτερο φάσμα του στυλ - τώρα η τέχνη μπορούσε να επιδιώξει τις δικές της δικαιολογίες, και να εξερεθίσει μια ανατρεπτική κουλτούρα. Αυτή η λογοτεχνική αλλαγή προτύπου σύντομα θα επηρέαζε τη ζωγραφική, και δεν πήρε πολύ στον Τζέιμς ΜακΝίλ Γουΐσλερ (προηγούμενος ζωγράφος της Τετάρτης) να επιβεβαιώσει: "Η τέχνη θα πρέπει να είναι ανεξάρτητη από κάθε ανοησία - θα πρέπει να στέκεται μόνη της" και μάλιστα να υπερασπιστεί ότι η τέχνη ¨θα πρέπει να απευθύνεται στην καλλιτεχνική αίσθηση του ματιού ή του αφτιού, χωρίς να το συγχέει αυτό με συναισθήματα εντελώς ξένα προς αυτήν, όπως η αφοσίωση, ο οίκτος, η αγάπη, ο πατριωτισμός και τα λοιπά.¨ Ο Όσκαρ Ουάιλντ, αρχικά φίλος και αργότερα αντίπαλος του Γουΐσλερ, που συνήθως θεωρείται ως η αποθέωση αυτού του αισθητικού και παρακμιακού κινήματος, δήλωσε επίσης ότι "η Τέχνη δεν εκφράζει ποτέ τίποτε άλλο παρά τον εαυτό της". Αυτή η σκοπιά απομονώνει την τέχνη σε ένα δικό της βασίλειο. Ο Ουάιλντ το θέτει ως εξής - "Δεν υπάρχει τέτοιο πράμα όπως ένα ηθικό ή ανήθικο βιβλίο. Τα βιβλία είναι καλογραμμένα, ή κακογραμμένα. Αυτό είναι όλο" - αν δούμε τα "βιβλία" σε αυτή τη δήλωση με έναν ευρύτερο τρόπο, ώστε να συμπεριλαμβάνει όλη την τέχνη, θα συμφωνούσατε με αυτήν την τοποθέτηση; Άρθουρ Ντέους Διονύσιο