Το χάος

Εικόνες όπως το Χάος κλίνουν προς το τολμηρό, ριψοκίνδυνο, αντισυμβατικό, δραματικό, ερωτικά εκτός κέντρου και το περίεργο. Επειδή υπήρχε η πεποίθηση πως οι νομάδες Τσιγγάνοι αγνοούσαν τις ηθικές αρχές και εξύψωναν τη δεισιδαιμονία έναντι της ορθόδοξης θρησκείας, υπέμειναν την καταπίεση σε πολλές χώρες κατά τη διάρκεια του δέκατου ένατου αιώνα, αλλά οι καλλιτέχνες και οι μποέμ τους εξιδανικεύσαν ως ελεύθερα πνεύματα. Η όπερα Κάρμεν του Μπιζέ, που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο Παρίσι το 1875, σκανδάλισε το κοινό με την ιστορία της για έναν περήφανο, λάγνο Ανδαλουσιανό Τσιγγάνο που διχάζεται ανάμεσα σε έναν αξιωματικό του στρατού και έναν ταυρομάχο. Κατά τη διάρκεια των ταξιδιών του στην Ισπανία το 1879, ο Σάρτζεντ σκεφτόταν ένα σημαντικό έργο τέχνης στο οποίο μπορούσε να εκφράσει την αγάπη του για τη μουσική, τον χορό και τα γραφικά κοστούμια των Τσιγγάνων. Επιστρέφοντας στο Παρίσι άρχισε να δουλεύει πάνω σε μια ευρεία οριζόντια εικόνα της οποίας οι αναλογίες προσομοίωσαν τον ρηχό σκηνικό χώρο των λαϊκών μουσικών καταστημάτων. Ονόμασε τον πίνακα El Jaleo (Το χάος) για να προτείνει το όνομα ενός χορού, το jaleo de jerez, ενώ βασιζόταν στην ευρύτερη σημασία jaleo, που σημαίνει σάλος ή βαβούρα. Ο πίνακας εκτέθηκε στο σαλόνι του Παρισιού του 1882 με τον πιο σαφή τίτλο El Jaleo: Danse des gitanes (Το χάος: ο χορός των Τσιγγάνων).