Ο Γουότσον και ο καρχαρίας by John Singleton Copley - 1778 Ο Γουότσον και ο καρχαρίας by John Singleton Copley - 1778

Ο Γουότσον και ο καρχαρίας

λάδι σε καμβά •
  • John Singleton Copley - 1738 - September 9, 1815 John Singleton Copley 1778

Είναι συναρπαστικό όταν ένας πίνακας λέει μια ιστορία, αλλά όταν η ιστορία είναι αληθινή, γίνεται ακόμα πιο ενδιαφέρων. Το σκηνικό αυτού του δραματικού έργου είναι τα νερά του λιμανιού της Αβάνας. Ο Μπρούκ Γουότσον, ένας δεκατετράχρονος ορφανός ναυτεργάτης, αποφάσισε να πάει για κολύμπι. Ξαφνικά, δέχεται επίθεση από έναν καρχαρία τίγρη. Ενώ φωνάζει για βοήθεια και το πλήρωμα τρέχει να τον σώσει, ο καρχαρίας του ορμά για δεύτερη φορά, τραβώντας ξανά το αγόρι κάτω από το νερό και αυτή την φορά σκίζοντας μέρος του ποδιού του. Οι ναύτες προσπαθούν μανιωδώς να τραβήξουν τον λευκό σαν φάντασμα, γυμνό και αβοήθητο Γουότσον από τα φουρτουνιασμένα νερά με το αίμα να ρέει απο΄το δεξί του πόδι. Ο καρχαρίας, με ορθάνοιχτα σαγόνια, πλησιάζει για το τρίτο χτύπημα ενώ ο ναύτης στην πρύμνη ετοιμάζεται να κεντρίσει το τέρας μ'ένα καμάκι. Τι θα συμβεί μετά; Πως τελειώνει η ιστορία;

Ευτυχώς, ο Γουότσον επέζησε από την δοκιμασία, αν και το πόδι του  κάτω από το γόνατο έπρεπε να ακρωτηριαστεί. Περίπου τριάντα χρόνια μετά, όταν πλέον ήταν ένας εύπορος έμπορος στο Λονδίνο, ο Γουότσον ανέθεσε στον Αμερικανό καλλιτέχνη Τζον Σίνγκλετον Κόπλεï να απαθανατίσει το φρικτό περιστατικό. Ο Κόπλεï, γεννημένος στην Βοστώνη, είχε μετακομίσει στην Αγγλία για να προωθήσει τις καλλιτεχνικές του φιλοδοξίες. Ως επιτυχημένος προσωπογράφος στις αποικίες για πάνω από μια δεκαετία, λαχταρούσε να ζωγραφίσει μια σκηνή ιστορικής σημασίας. Αλλά αυτός, ο πρώτος του ιστορικός πίνακας, ήταν μοναδικός γιατί δεν αφορούσε διάσημους χαρακτήρες από την μυθολογία ή την αρχαιότητα. Ωστόσο, τράβηξε την προσοχή τόσο των κριτικών τέχνης όσο και των «κοινών θνητών» και έκανε μακροχρόνια εντύπωση στον καλλιτεχνικό κόσμο.

Εκτός από την σημασία του για το είδος της ιστορικής τέχνης, αυτός ο πίνακας βοήθησε στην διάδοση του μύθου πως όλοι οι καρχαρίες είναι ανθρωποφάγα τέρατα. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός πως πιθανότατα ο Κόπλεï να μην είχε δει ποτέ καρχαρία, καθώς η απόδοση του πλάσματος, με χείλη, πρόσωπο που βλέπει προς τα μπροστά, μάτια που μοιάζουν με θηλαστικού και τα περίεργα σχηματισμένα πτερύγια, είναι λανθασμένη. Παρ'όλα αυτά, το ισχυρό δράμα της στιγμής (ενισχυμένο από το σχεδόν κατακόρυφο καμάκι που τεμαχίζει τα οριζόντια στοιχεία του Γουότσον, του καρχαρία, της βάρκας και του λιμανιού της Αβάνας) και το μεγάλο εύρος συναισθημάτων του πληρώματος (φόβος, συμπόνοια, θυμός) αντισταθμίζουν με το παραπάνω αυτές τις ανακρίβειες. Το μνημειώδες μέγεθος αυτού του πίνακα (1.8m επί 2.3m) αυξάνει την οπτική του ένταση. Μετά τον θάνατο του Γουότσον, ο πίνακας κληροδοτήθηκε στο νοσοκομείο Christ's Hospital ως φάρος ελπίδας και ενθάρρυνσης για την νεολαία ενόψι αντιξοοτήτων.

-Martina