Νυχτερινή Γιορτή

Αχ πόσο μας έχει λείψει ο Πάουλ Κλέε! 

Ο Κλέε γεννήθηκε το 1879 και οι πρώιμες φιλοδοξίες του ήταν μουσικές, ως έφηβος όμως αποφάσισε να ακολουθήσει μία καριέρα στην τέχνη και το 1898 ξεκίνησε τις σπουδές του στην Ακαδημία Καλών Τεχνών του Μονάχου. Είχε ταλέντο στη ζωγραφική, αλλά ο ίδιος έλεγε ότι, επειδή δεν καταλάβαινε το χρώμα, πιθανότατα δεν θα μάθαινε ποτέ να ζωγραφίζει. Από που να αρχίσουμε λοιπόν με τον πανεμορφο αυτόν πίνακα με τίτλο Νυχτερινή Γιορτή; 

Στο σύνολο των έγων που απαρτίζουν την τέχνη του Πάουλ Κλέε υπάρχει τόσο μεγάλη ποικιλία που η  στιλιστική κατηγοριοποίηση κατανικάται, όμως το έργο αυτό έχει τις ρίζες του στον Εξπρεσιονισμό. Απεικονίζει ένα σκηνικό τη νύχτα, το οποίο αποτελείται από κτήρια, δέντρα, φύλλωμα, ουρανό και αστέρια. Τα κτήρια έχουν σχηματιστεί με έναν τρόπο που φαίνεται κάπως παιδιάστικος: ένα σπίτι, μάλλον ένας αχυρώνας, (ίσως) μία εκκλησία αναπαρίστανται με απλές γραμμές και σχήματα, και κάποια ακόμα σχήματα σε απόσταση συνδέονται με το πρώτο πλάνο από μία οριζόνται γραμμή που διατρέχει το κέντρο του πίνακα. Για μένα αυτή η διαχωριστική γραμμή έχει ως αποτέλεσμα να συνδέει και ταυτόχρονα να διαχωρίζει πρώτο πλάνο και φόντο, ουρανό και γη, απεραντοσύνη και εγγύτητα. Νιώθω σαν να κοιτάζω μέσα σε ένα μικρό, ζεστό χώρο κάτω από ασύλληπτους παραδείσους. Η ζεστασιά αυτή προέρχεται φυσικά από την χρήση του χρώματος που κάνει ο Κλέε - την δεξιότητα που έλεγε ότι δεν μπορούσε να κατακτήσει!

Εδώ χρησιμοποιεί αντίθετα του κόκκινου και του πράσινου για να επιτύχει την αρμονία· τα δέντρα είναι διάστικτα με λευκό σαν να φωτίζονται κατά τόπους από το φεγγαρόφως· το οχυρό της κεντρικής κόκκινης οροφής εξισορροπείται από τους κόκκινους χρωματισμούς εκατέρωθεν και από κάτω, και ταυτόχρονα αντισταθμίζει το πράσινο της γης και των αντικειμένων που βρίσκονται στη γραμμή του ορίζοντα - βουνά είναι αυτά άραγε; Υπάρχει κάτι θεμελιωδώς ονειρικό σε αυτό το έργο, σαν να παίζουν μαζί ένα σωρό διαφορετικές πιθανότητες, αλλά χωρίς να έχει σημασία, επειδή δεν είναι πραγματικό. Όταν κοιτάω αυτόν τον πίνακα νιώθω σαν να έχω αποκοιμηθεί σε έναν κόσμο κάπου πολύ μακριά, όπου τα καθημερινά πράγματα συγχέονται με τις παραδοξότητες του υποσυνείδητου. 

Στα έτη που επιτέλεσε ως διδακτικό μέλος του Μπάουχαουζ (1921 με 1931), ο Κλέε ανέπτυξε το δικό του χρωματικό σύστημα. Πήρε τον ήδη υπάρχοντα κύκλο των χρωμάτων και τον μετέτρεψε σε μία σφαίρα που πλέον μπορούσε να αναπαραστήσει το χρώμα ως απόχρωση , αξία και κορεσμό. Είχε επίσης την ιδέα ότι το χρώμα έχει οπτικό βάρος: το κόκκινο είναι αρκετά βαρύ, σύμφωνα με τον ίδιο. Το 1914 έγραψε στο ημερολόγιό του «Εγώ και το χρώμα είμαστε ένα» - μία δήλωση με την οποία θα συμφωνούσα κοιτάζοντας τη Νυχτερινή Γιορτή. Είναι μία απόδειξη της δύναμης αυτού του πίνακα που μπορεί κατά πολύ να απορροφήσει αυτόν που την κοιτά, κάνοντας του σχετικά δύσκολο να φανταστεί ότι ο Κλέε πίστευε πως δεν θα μπορούσε ποτέ να δαμάσει την εκφραστική και συναισθηματική δύναμη του χρώματος. 

- Sarah

ΥΓ. Ρίξε μία ματιά στο άρθρο Η φθινοπωρινή ατμόσφαιρα του Πάουλ Κλέε στο DailyArtDaily.com :)